Toàn tỉnh hiện có 238 HTX bao gồm cả mới thành lập, trong đó có 207 HTX đang hoạt động và 31 HTX tạm ngừng hoạt động. Theo Liên minh HTX, hầu hết các HTX đều có quy mô nhỏ, số lượng thành viên ít, nguồn vốn hoạt động thấp, vốn góp của một số HTX phần lớn là vốn danh nghĩa, tính liên kết của các thành viên trong hợp tác xã chưa cao; khả năng sử dụng công nghệ thông tin trong điều hành quản trị hợp tác xã còn hạn chế...
Không chỉ vậy, cơ sở vật chất của phần lớn HTX còn nghèo nàn. Có những HTX khi chúng tôi đến làm việc Giám đốc HTX tiếp tại nhà riêng hoặc bất kể đâu cảm thấy thuận tiện, vì không có trụ sở làm việc độc lập; không có nhà xưởng, kho, bãi tập kết, bảo quản nông sản, gọi chung là “2K”.
Điển hình như HTX dịch vụ nông nghiệp Sông Quao ở thôn Phú Thái, xã Hàm Trí, huyện Hàm Thuận Bắc, trụ sở đặt tại nhà riêng của Giám đốc HTX. Tương tự, HTX xoài Suối Giêng, Tân Đức, huyện Hàm Tân đang loay hoay tìm nơi đặt trụ sở… Ông Huỳnh Văn Huênh - Giám đốc HTX cho biết, hiện nay trụ sở làm việc của HTX đặt tại nhà ông và nhà trưởng thôn vì 2 nhà nằm cạnh nhau, còn xưởng sơ chế, đóng gói, kho bảo quản, sân bãi chưa biết khi nào có.
HTX thanh long Phú Cường, xã Hàm Cường và một số HTX khác cũng tương tự. Ông Bùi Ngọc Duẩn – Giám đốc HTX Phú Cường còn mong ước HTX có phương tiện vận chuyển thanh long đi chào hàng bán ở ngoài tỉnh. Ông chia sẻ: Vừa qua ông có đi Bình Dương tìm đối tác thu mua thanh long, có làm việc với một công ty ở đây. Họ yêu cầu ông cứ sản xuất thanh long sạch, có chứng nhận kiểm định chất lượng an toàn thực phẩm của Trung tâm Kiểm định Hoàn Vũ thuộc Công ty TNHH MTV Khoa học Công nghệ Hoàn Vũ ở TP.HCM thì chở vào cho họ, nhưng HTX còn chưa có trụ sở làm việc lấy đâu ra phương tiện vận chuyển. Hiện ở Bình Dương có 2 điểm đặt mua thanh long nhưng rất tiếc không có nhiều thanh long sạch, phương tiện vận chuyển, ông Duẩn nói thêm.
Đó là những khó khăn của không ít HTX trên địa bàn tỉnh đang trải qua. Theo phần đánh giá tình hình phát triển kinh tế tập thể, HTX năm 2024 của bản kế hoạch phát triển kinh tế tập thể, HTX năm 2025 của tỉnh. “Những tháng đầu năm 2024 chưa có HTX nào được hỗ trợ đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, chế biến sản phẩm”. Theo đó thời gian đến cần các cấp, ngành quan tâm hỗ trợ để các HTX có nơi làm việc ổn định vì có “an cư thì lập nghiệp”. Nghĩa là có trụ sở làm việc ổn định sẽ giúp HTX nhắm đến nhiều mục tiêu góp phần phát triển HTX như: Nâng cao hiệu quả hoạt động của HTX thông qua tăng cường năng lực sản xuất, điều hành và hoạt động kinh doanh; tổ chức dịch vụ phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của các thành viên, cộng đồng; tập huấn kỹ thuật nâng cao hiệu quả sản xuất để tạo ra sản phẩm an toàn cho người tiêu dùng…
Hơn nữa, đây không chỉ đơn thuần là một trụ sở làm việc mà còn là nơi chứa hàng hóa, vật tư nông nghiệp đầu vào và đầu ra cho các thành viên; giao dịch và giới thiệu sản phẩm cho khách hàng đến giao dịch, tham quan, mua sắm mà không phải di chuyển nhiều nơi; ký kết hợp đồng giao dịch giữa các bên…
Việc quan tâm hỗ trợ cho HTX có được “2K” cũng phù hợp với khoản 3, Điều 6, Luật Hợp tác xã 2012 quy định: Đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp, ngoài việc được hưởng chính sách hỗ trợ, ưu đãi quy định tại khoản 1 và khoản 2 của Điều này, thì còn được hưởng chính sách hỗ trợ, ưu đãi: Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng; giao đất, cho thuê đất để phục vụ hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của pháp luật về đất đai; Ưu đãi về tín dụng; vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; Chế biến sản phẩm…