Phòng, chống tác hại của thuốc lá: Thuốc lá điện tử không giúp cai nghiện

Các chuyên gia cho biết, TLĐT không làm giảm lượng nicotine hấp thụ vào cơ thể như nhiều người lầm tưởng. Thay vào đó, người sử dụng dung nạp lượng lớn nicotine dạng muối mà không nhận biết, do khả năng hấp thu nhanh vào máu, ít gây cảm giác khó chịu khi hít sâu. Các thiết bị thuốc lá điện tử phổ biến hiện nay là dạng pod dùng một lần, thường chứa 2 - 5ml tinh dầu, với hàm lượng nicotine 30 - 50mg/ml. Người sử dụng vape thường xuyên tiêu thụ khoảng 2 - 3ml tinh dầu/ngày, đồng nghĩa với việc hút vào cơ thể 60 - 150mg nicotine dưới dạng hơi.

Dù không phải toàn bộ lượng nicotine đó được hấp thụ hoàn toàn, nhưng nhiều nghiên cứu cho thấy cơ thể có thể hấp thụ tới 50–70% lượng nicotine khi sử dụng TLĐT, tùy theo thiết bị và cách hút. Như vậy, người dùng thuốc lá điện tử có thể hấp thụ 30 - 100mg nicotine/ngày. Trong khi đó, theo chuyên gia chỉ ra rằng, 5 - 10mg nicotine/ngày đủ để gây lệ thuộc sinh học. Từ đó cho thấy người dùng TLĐT đang tiếp nhận lượng nicotine cao gấp 3 - 10 lần ngưỡng gây nghiện, xảy ra lặp đi lặp lại mỗi ngày, theo thói quen sử dụng vô thức.

Không chỉ gây lệ thuộc sinh học, thuốc lá điện tử còn tạo ra thói quen nghiện hành vi và tâm lý. Nhiều người sử dụng vape như một phản xạ mỗi khi căng thẳng, rảnh rỗi, học tập hay giao tiếp xã hội. Sự tiện lợi, dễ giấu, không mùi khiến họ có thể hút bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu – làm tăng tần suất sử dụng và rút ngắn thời gian hình thành nghiện. Khi đã lệ thuộc, việc cai trở nên khó khăn với các biểu hiện rõ rệt như cáu gắt, mất ngủ, lo âu, giảm tập trung. Nhiều người dù biết tác hại vẫn không thể từ bỏ, hoặc tái nghiện sau thời gian ngừng sử dụng.

Đáng lo ngại, nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, bị thu hút bởi hình thức bắt mắt, mùi vị dễ chịu và lời quảng bá “ít độc hại hơn” của thuốc lá điện tử mà không nhận thức rõ mức độ nguy hiểm. Sau thời gian ngắn sử dụng, cơ thể có thể hấp thụ lượng nicotine vượt xa ngưỡng gây nghiện, dẫn đến lệ thuộc, không kiểm soát. TLĐT không phải là giải pháp thay thể để bỏ thuốc lá, không giúp thoát khỏi nicotine, mà tạo ra một dạng nghiện mới âm thầm hơn, tinh vi hơn, khó từ bỏ hơn.

Cai nghiện nicotine không thể trông chờ vào một thiết bị điện tử nhỏ gọn, có mùi vị trái cây, mà là hành trình cần kiến thức đúng đắn, quyết tâm và hỗ trợ chuyên môn. Trước tốc độ lan rộng của thuốc lá điện tử, đặc biệt trong giới trẻ, gia đình, nhà trường và toàn xã hội cần chủ động vào cuộc để tăng cường truyền thông, kiểm soát thị trường, hỗ trợ người muốn từ bỏ.