Sáng mãi tinh thần Đội công tác đô thị tỉnh Bình Thuận

Cách đây 60 năm, trước sự phát triển mạnh mẽ của phong trào thanh niên học sinh đấu tranh chống Mỹ ở vùng địch tạm chiếm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Thuận nhận thấy cần phải có một tổ chức đặc biệt, chuyên trách, đủ năng lực để tập hợp, tổ chức và lãnh đạo đội ngũ trí thức, đồng thời đảm nhiệm việc chỉ đạo phong trào đấu tranh cách mạng ở đô thị. Do đó, đầu năm 1965, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định thành lập “Ban công tác đô thị tỉnh Bình Thuận” như một Ban của Đảng, do Thường trực Tỉnh ủy trực tiếp chỉ đạo, có 2 bộ phận gồm một số chủ chốt ở chiến khu và phần đông còn lại hoạt động bí mật trong vùng địch.

Khi mới thành lập, Ban công tác có 4 đồng chí là Nguyễn Mai Lý (Hai Mấu) - Trưởng Ban; Đặng Thị Hồng (Năm Hồng) – Phó Trưởng Ban và 2 ủy viên Phạm Văn Kính và Lê Văn Tân. Thời kỳ đầu Ban công tác chủ yếu vận động, tập hợp trí thức, tôn giáo, các giới ở địa bàn Phan Thiết (thanh niên, phụ nữ, phật tử, công nhân…). Từ giữa năm 1968 trở đi, do nhiệm vụ và đối tượng chủ yếu của đơn vị là tập trung vận động trí thức, thanh niên, học sinh, sinh viên nên không còn gọi là Ban, mà gọi là Đội công tác đô thị tỉnh Bình Thuận hay còn gọi là Đội công tác Thanh niên, học sinh, sinh viên tỉnh Bình Thuận, nhưng vẫn đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Thường trực Tỉnh ủy.

Suốt 10 năm kháng chiến (1965 – 1975), 2 bộ phận ở chiến khu và trong vùng địch luôn phối hợp nhịp nhàng, tiến hành tốt 2 chân, 3 mũi, 5 bước công tác Dân vận, Thanh vận, Trí thức vận; phát triển rộng mạnh phong trào công khai hợp pháp, kết nối từ Sài Gòn ra Phan Thiết vào La Gi… Đặc biệt, trong những năm 1965 – 1975, đội viên cơ sở đã làm nòng cốt trong các cuộc đấu tranh lớn ở Phan Thiết. Nhờ sự lãnh đạo trực tiếp của Thường trực Tỉnh ủy, Đội công tác làm được nhiều việc độc đáo như: Thiết kế, phát huy, bảo vệ an toàn tuyệt mật căn hầm ở xã Hàm Thắng, nằm sát quốc lộ 1, giữa tứ bề đồn bót giặc từ năm 1970 đến khi giải phóng. Cùng với đó, biến tướng các tổ chức công khai thành “Võ xanh, lòng đỏ”, tổ chức diễn thuyết giữa trung tâm đầu não của địch… Phát triển thực lực, xây dựng được chi đoàn thanh niên trong các trường học, tiêu biểu nhất là cuối năm 1972 đã thành lập được Chi bộ học sinh ở Trường trung học Phan Bội Châu, đây là Chi bộ duy nhất trong trường học ở Khu 6 và Trung Nam bộ lúc bấy giờ. Đồng thời, Đội công tác còn khéo léo, kiên trì xây dựng thành công 2 tổ chức hợp pháp ở Phan Thiết, được chính quyền địch cấp giấy phép, đó là: Đoàn du ca Hướng Dương và Đoàn thanh thiếu niên Thiện Chí đã thực hiện được nhiều việc trong phong trào công khai hợp pháp, theo định hướng của ta. Với thành tích và công lao cống hiến nổi bật nên năm 1972, toàn Đội được UBND Cách mạng tỉnh Bình Thuận tặng “Giấy khen”.

Trong 10 năm kháng chiến cam go ác liệt ấy, nhiều cán bộ, đội viên đã chiến đấu ngoan cường, nếm trải đủ cả 3 chiến trường: Trong lòng địch, ở chiến khu và nhà tù của giặc. Hầu hết cán bộ, đội viên của Đội công tác đã chiến đấu và hy sinh anh dũng, đúng như khí chất người cộng sản. Đã có 17 liệt sĩ, 8 thương binh, 33 người bị địch bắt tù đày. Điều đáng tự hào là dù hoạt động trong vùng địch, chốn lao tù hay ở chiến khu, đông đảo thành viên của Đội công tác – tầng lớp mà thời đó bị xếp vào thành phần “Tiểu tư sản học sinh”, đều không ngại gian khổ, hy sinh chiến đấu đến cùng, sẵn sàng hiến dâng tuổi thanh xuân, góp phần giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước.

Cô Võ Thị Kim Hương là 1 trong những đội viên của Đội công tác có bí số F16 bị địch bắt tù đày năm 1973, khi đó cô Kim Hương mới 16 tuổi, đang là học sinh Trường Trung học Tỉnh Hạt (Phan Thiết). Nhớ về những ngày tháng bị địch bắt, về ngọn lửa bất diệt của ý chí cách mạng cháy bỏng trong tim, cô Kim Hương chia sẻ: “Ngày 15/12/1973, tôi bị địch bắt khi trong người đang mang theo bản Hiệp định Paris để tuyên truyền, phổ biến. Trước những cuộc tra tấn dã man của địch nhưng với ý chí kiên cường và niềm tin mãnh liệt vào cách mạng, tôi đã xác định dù có phải hy sinh, cũng không để tổ chức bị tổn hại. Tôi tận dụng mọi sơ hở của địch để biến bất lợi thành cơ hội và tìm cách liên lạc với đồng đội. Nhờ truyền thống gia đình cách mạng, tôi kịp báo tin qua mẹ tôi để tổ chức thu xếp tài liệu, bảo vệ đồng đội. Tôi bị giam cầm cho đến khuya ngày 19/4/1975, khi bộ đội ta xông vào giải phóng nhà lao, phá tan xiềng xích. Giây phút ấy, từ một người tù mất tự do, tôi vụt trở thành người tự do, làm chủ cuộc đời, mang hết sức mình xây dựng quê hương. Cảm giác ấy, tôi nguyện khắc ghi mãi mãi, nó theo suốt cuộc đời tôi cứ mỗi năm tháng 4 về!”.

Sau năm 1975, khi chiến tranh vừa kết thúc, Đội công tác còn 125 người, đã hoàn thành nhiệm vụ và được giải thể. Nhưng tất cả đội viên toàn Đội vẫn tiếp tục gắn bó, động viên nhau. Phần đông tiếp tục công tác, phấn đấu trưởng thành và tiếp tục có nhiều đóng góp cho quê hương. 60 năm đã qua, 93 cựu thanh niên, học sinh, sinh viên còn lại vẫn luôn giữ vững tinh thần kiên trung của Đội công tác đô thị tỉnh Bình Thuận, là tấm gương sáng cho con cháu, sống nghĩa tình với đồng đội, với nhân dân.