Bình luận và “bình loạn”

Mỗi ngày các tòa soạn nhận được từ hàng chục đến hàng trăm comment từ bạn đọc. Có nhiều người dân đã gửi gắm tâm tư nguyện vọng của mình qua những dòng bình luận. Có những bình luận góp ý xây dựng rất chân thành và chính xác, giúp nhà báo nhận ra thiếu sót trong bài báo của mình để sửa chữa. Có những bình luận ngắn gọn nhưng sâu sắc, giàu tâm huyết và trí tuệ, gợi mở đề tài cho các tòa soạn báo, hoặc hiến kế hay cho chính quyền để quản lý, phát triển KT-XH tốt hơn. Có những bình luận khen ngợi, biểu dương, cổ vũ các người tốt-việc tốt trong xã hội, hoặc đấu tranh phê phán, lên án các hành vi sai trái, theo tinh thần “thấy đúng phải bảo vệ, thấy sai phải đấu tranh” nhằm làm cho xã hội ngày càng tốt đẹp hơn… Rất đáng trân trọng những bình luận có trách nhiệm và nhân văn, đang góp phần lan tỏa sự tử tế và tốt đẹp trong cuộc sống này.

Nhưng trên thực tế, còn có nhiều loại “comment bẩn” (hay là rác bình luận) khác mà ai cũng từng gặp và đang xuất hiện ngày càng nhiều. Dễ nhận biết nhất là những comment tục tĩu, bậy bạ, vô văn hóa, văng tục, chửi thề trên mạng, với những lời lẽ dữ dằn có thể gây sốc và choáng cho người tiếp nhận. Dạng này xuất hiện khá nhiều trên MXH, nhưng với các diễn đàn online có “bộ lọc” tốt, có bộ phận chuyên trách quản lý, biên tập, duyệt đăng các bình luận, thì hầu hết bình luận thô tục kiểu này bị xóa bỏ vì không phù hợp.

Lại có những người không phải “bình luận” mà chỉ muốn “chửi cho sướng miệng”. Đó là chưa biết đúng –sai, thực – hư thế nào, đã “tay nhanh hơn não” comment chửi bới vô tội vạ, kết án, bôi nhọ, xúc phạm danh dự cá nhân, tổ chức khác. Bình luận hay tranh luận đều cần có văn hóa và tôn trọng sự khác biệt, nhưng nhiều người chỉ cần ý kiến khác biệt với mình là… chửi. Có người còn lợi dụng một vụ việc để công kích chính quyền, xuyên tạc một chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng - Nhà nước.

Tinh vi hơn, khó nhận biết hơn và nguy hại hơn, một dạng “comment bẩn” nữa là cố tình phát tán các tin giả, bịa đặt lên mạng (hoặc thêm thắt tình tiết vào các vụ án, vụ việc), rồi tạo ra các bình luận để lôi kéo, kích động đám đông mạng hùa theo “ném đá”, nhằm vu khống, xúc phạm một tổ chức-cá nhân nào đó. Loại này rất nguy hiểm có thể gây bất ổn xã hội, nên chính quyền và công an thường khuyến cáo người dân cần tỉnh táo, thận trọng trước khi bình luận, chia sẻ một thông tin nhạy cảm, chưa được kiểm chứng, dẫn tới hậu quả đáng tiếc.

Đọc một comment người ta có thể biết tác giả có văn hóa, có nhân cách hay không? Đừng ngộ nhận rằng “tự do ngôn luận” là muốn nói gì cũng được, tùy thích.Hoặc MXH là “ảo”, “vô danh”, rất an toàn, cứ thoải mái “bình loạn” vô tội vạ, mà không phải chịu trách nhiệm gì cả.Cả hai suy nghĩ ấy đều sai. Luật pháp của Việt Nam đã có các quy định khá đầy đủ về chế tài xử phạt các hành vi sai phạm trên không gian mạng. Thời gian qua, tác giả của nhiều comment (hoặc thông tin) sai, xấu, xuyên tạc đã bị pháp luật xử lý. Còn dân gian thì vẫn “răn” rằng:

Trăm năm bia đá thì mòn

Ngàn năm bia… mạng vẫn còn trơ trơ.