Luật Lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở gồm 5 chương, 33 điều; quy định về vị trí, chức năng, nhiệm vụ, nguyên tắc tổ chức, hoạt động, quan hệ công tác, xây dựng lực lượng, bảo đảm điều kiện hoạt động và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức đối với lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở. Luật này được thông qua tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV. Luật được ban hành nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn khách quan trong việc bảo đảm ANTT ở cơ sở. Luật quy định lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở là một trong những lực lượng quần chúng, được bố trí ở thôn, tổ dân phố, làm nòng cốt trong hỗ trợ Công an cấp xã giúp UBND cùng cấp trong bảo vệ ANTT và xây dựng phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Về bố trí lực lượng, luật quy định kiện toàn thống nhất lực lượng bảo vệ dân phố, lực lượng Công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng hiện nay và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng thành một lực lượng chung với tên gọi là lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở và được bố trí theo mô hình Tổ bảo vệ ANTT ở thôn, tổ dân phố, đơn vị dân cư tương đương. Luật cũng quy định về bảo đảm điều kiện hoạt động của lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở là bảo đảm cân đối trong tổng mức chi thực tế hiện nay của các địa phương. Luật có hiệu lực thi hành từ 1/7/2024.
Bộ Công an khẳng định, trong điều kiện hiện nay, việc bố trí, sử dụng lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở sẽ mang lại những tác động tích cực, hiệu quả trong quản lý nhà nước về ANTT. Mặt khác, địa bàn cấp xã cần thiết sử dụng lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở để hỗ trợ Công an cấp xã thực hiện nhiệm vụ bảo đảm ANTT mới có thể bao quát và bám sát hết địa bàn cơ sở, chủ động, kịp thời giải quyết ngay tại chỗ, ngay từ cơ sở các vụ, việc liên quan đến ANTT.
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Đại tướng Tô Lâm yêu cầu Công an các đơn vị, địa phương đảm bảo chuẩn bị tốt các điều kiện, hoàn thành các nhiệm vụ triển khai Luật theo đúng tiến độ đề ra. Trên cơ sở văn bản hướng dẫn, chủ động tham mưu cho địa phương về tiêu chí thành lập Tổ bảo vệ ANTT, cơ cấu tổ chức, chế độ chính sách cho lực lượng tham gia bảo vệ ANTT ở cơ sở.
Bộ trưởng Bộ Công an cũng đề nghị các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức quán triệt, xây dựng chương trình, kế hoạch để triển khai thi hành, sớm ban hành nghị quyết về tiêu chí thành lập Tổ bảo vệ ANTT, chế độ chính sách và mức hỗ trợ thường xuyên cho lực lượng tham gia bảo vệ ANTT nhằm đáp ứng yêu cầu công tác của lực lượng này trong thời gian tới.