Những ngày qua chị Ngọc Chi, ở xã Thuận Minh, huyện Hàm Thuận Bắc trồng hơn 1ha đậu phộng đến thời kỳ thu hoạch, đang trong tâm trạng đứng ngồi không yên, khi liên tục gọi điện cho thương lái thu mua, nhưng họ trả giá thấp, chỉ với 17.000 đồng/kg. Theo chị Chi, với giá này thì chị chưa thể bán, do không thể hoàn vốn, vì chi phí đầu tư cao, gồm thuê nhân công nhổ, lặt củ làm sạch đậu trước khi giao hàng, cũng như thêm phân, giống, nước tưới... trước đó. “Giá khoảng 20.000 - 21.000 đồng/kg thì còn có thể vớt vát ít vốn, tiếp tục đầu tư cho vụ sau. Những năm trước có giá từ 22.000 - 25.000 đồng/kg, năm nay thì giảm sâu”, chị Chi nói thêm.
Song cũng có hộ may mắn hơn, khi bán được giá 20.000 đồng/kg cho các nhà hàng, tiệc cưới. Hộ chị Phan Thị Bảy ở xã Hồng Sơn và những hộ khác ở xã Hàm Đức là điển hình. Ông Nguyễn Quốc Dũng ở thôn 7, Hàm Đức - người chuyên thu mua đậu phộng bỏ mối khắp nơi, trong đó có TP.Phan Thiết cho biết, năm nay đậu phộng bán chậm hơn so với năm trước, không chỉ đậu phộng mà các nông sản khác cũng vậy. Ở Hàm Đức trước đây người dân trồng nhiều đậu phộng, nhưng những năm gần đây một số chuyển sang trồng dừa xiêm, nhưng dừa bán cũng chậm, ông Dũng nói thêm.
Bên cạnh đó, xã Hồng Sơn cũng có số người trồng đậu phộng nhiều, với diện tích hơn 20 ha trong tổng diện tích 55 ha cây hoa màu của xã. Nhiều nông dân ở thôn 1 và thôn 2 đã và đang thu hoạch đậu phộng, nhưng chủ yếu bán với giá 20.000 đồng/kg. Bà Phạm Thị Lựu - Chủ tịch Hội Nông dân xã Hồng Sơn cho biết, đậu phộng là loại cây trồng không tập trung, rải rác trong dân cư ở khu vực triền đồi, vùng đất êm. Người dân trồng không theo mùa, chủ yếu luân canh với những cây trồng khác nên khi thu hoạch sẽ rơi vào thời điểm khác nhau, giá bán cũng khác nhau. Thu hoạch ở thời điểm này bán giá chỉ khoảng 20.000 đồng/kg, cũng có khi thấp hơn. Nhiều hộ thấy thương lái trả giá thấp không đủ tiền chi phí đầu tư, họ thu hoạch phơi khô để bán sau. Ở các huyện, thị khác như: Bắc Bình, nơi có xã Hòa Thắng trồng nhiều đậu phộng, người dân đang chuẩn bị cho thu hoạch. Qua tìm hiểu, phần lớn không chỉ đậu phộng mà còn các nông sản khác đầu ra bấp bênh trong những năm gần đây.
Điệp khúc được mùa mất giá hoặc mất mùa, mất giá luôn lập lại trong những năm gần đây, đang là nỗi lo chung của nhà nông. Họ đã kiến nghị nhiều lần trong các cuộc tiếp xúc cử tri và các cuộc họp, diễn đàn hàng năm, với mong muốn tháo gỡ khó khăn. Nhưng trong bối cảnh với nhiều thách thức, khó khăn, nhất là vấn đề tiêu thụ nông sản khi hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng. Nông dân cần nâng cao kiến thức khoa học công nghệ, kiến thức về thị trường để gieo trồng phù hợp đáp ứng nhu cầu, tăng thu nhập.