Nghe và thấy: “Nghiện” mua sắm

Cuối tuần qua, tôi soạn lại tủ quần áo của mình đang chất cao “như núi”, bỗng giật mình khi thấy có những cái áo, cái đầm chưa gỡ tem, những cái còn mới tinh chỉ mặc chừng 1, 2 lần nhưng rồi cứ mua đồ mới liên tục bởi không biết sắp xếp khoa học và không nhớ nổi mình đang có những gì. Tôi chợt nhận ra mình đã tiêu xài quá mức cần thiết. Không riêng gì quần áo, mà túi xách, giày dép, nón, khăn… thừa thải nằm ở ngăn kéo, không được đoái hoài từ năm này qua tháng nọ. Tôi chợt thấy mình đang mua sắm vô tội vạ, muốn sở hữu những vật chất ấy mà không cần biết có cần thiết hay không. Vô tình tôi biến nhà mình thành nhà kho, đâu đâu cũng thấy quần áo, phụ kiện, thùng này chồng lên thùng kia, mà cả năm chả bao giờ mở thùng ra xem. Cứ đến cuối năm, tôi lại soạn đồ cũ để làm từ thiện, nhưng chỉ lựa những cái áo thun, quần jean, tây đơn giản, riêng váy đầm rực rỡ tôi không dám gửi tặng các chương trình thiện nguyện, bởi khó phù hợp với số đông, rồi lại lãng phí thêm lần nữa.

Có lẽ, tôi không phải là người duy nhất đang bị “nghiện” mua sắm, mà quanh mình nhiều người cũng đang như thế, đang quay cuồng trong những cơn say mua sắm, qua năm tháng, đã tích tụ thành một gánh nặng. Có người, xu hướng thời trang nào mới ra đều muốn sở hữu, có người lại thích săn hàng giảm giá, hàng “si”, mỗi lần mua từ 5 – 10 cái thậm chí hơn vì quá rẻ. Nhưng khi về nhà, mặc được 1 lần, thậm chí chỉ mặc thử lại không vừa mắt, rồi nhét tủ… Trớ trêu thay, giữa một tủ đồ chật ních, lúc nào cũng cảm thấy “không có gì để mặc”. Thói quen “nghiện” mua sắm của chị em phụ nữ tưởng chẳng gây hại cho ai, nhưng rất lãng phí và vô tình góp phần gây ra lượng rác thải thời trang đang ngày càng tăng nhanh và trở thành vấn nạn khó giải quyết trong thời gian ngắn.

Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, số lượng quần áo thời trang, vải tồn kho, ế ẩm hoặc không dùng tới được vứt ra các bãi rác trên toàn cầu lên tới 92 triệu tấn mỗi năm. Không chỉ vậy, mỗi năm trên toàn thế giới có đến hơn 100 tỷ món quần áo được sản xuất. Hơn 92 tỷ quần áo được thải ra do con người vứt bỏ, không còn nhu cầu sử dụng. Trong khi đó, tỷ lệ tái chế rác thải quần áo lại rất thấp, chỉ đạt khoảng 10%. Và 90% còn lại vẫn được xử lý theo các phương pháp truyền thống như chôn, đốt và xả ra ngoài môi trường. Tuy nhiên, đây là loại rác thải rất khó để phân hủy, thường mất từ 20 - 200 năm để phân hủy. Đây cũng là nguyên nhân khiến ngành thời trang xếp thứ hai (sau ngành dầu mỏ) về gây ô nhiễm môi trường.

Thời gian qua, trong và ngoài tỉnh đã xuất hiện nhiều phong trào, hoạt động nhằm tạo “vòng đời mới” cho quần áo cũ. Một số phiên chợ được tổ chức để trao đổi, mua bán “cũ người mới ta” để quần áo, phụ kiện cũ tiếp tục vòng đời của nó. Hoặc một số nhóm bạn trẻ, các tổ chức hội đoàn thể thu gom, tái chế quần áo cũ thành giỏ xách, hoặc thiết kế thành sản phẩm phụ kiện thời trang. Số khác lại thu gom, phân loại và giặt, tẩy, ủi phẳng phiu để mở cửa hàng “chợ quần áo 0 đồng” trao tặng những hoàn cảnh khó khăn. Ngoài ra, cũng đã có nhiều doanh nghiệp được thành lập thực hiện khép kín, xử lý trọn vòng tuần hoàn thời trang từ thu gom, tái sử dụng, tái chế. Tuy nhiên, những hoạt động này, các doanh nghiệp này chỉ đếm trên đầu ngón tay và nước ta vẫn chưa có một hệ thống thu gom, phân loại, tái chế liền mạch và hiệu quả... Do đó, rác thải từ thời trang cũng nguy hiểm không kém gì những rác thải khác.

Tôi soạn lại tủ quần áo của mình, chỉ giữ lại những quần áo thật sự cần thiết, nhưng thứ không dùng trên 1 năm tôi sẽ đem tặng lại người thân trong nhà, bạn bè nếu họ thích. Những quần áo đơn giản, còn mới tôi gom cho những ai hay làm thiện nguyện và tự hứa với lòng, tủ áo càng thông thoáng, là đã góp 1 phần nhỏ để bảo vệ môi trường, bảo vệ chính gia đình mình.