Cụ Lê Hoằng, đã hơn 85 tuổi, ngụ tại khu vực Ngã Bảy, TP. Phan Thiết, dường như cả cuộc đời gắn bó với ngôi chùa cổ nằm trên đường Nguyễn Văn Cừ chia sẻ: “Ngày trước, trong khuôn viên ngôi chùa rất nhiều tre, tre già, măng non đan xen, có cây tre cao hàng chục mét nghiêng nghiêng che bóng mát; phía sau chùa cây cối sum sê nên người dân quen gọi là “chùa tre”. Ban đầu chỉ là ngôi chùa bằng tranh đơn sơ được người dân dựng lên thờ Phật, sinh hoạt tâm linh, tín ngưỡng của những người hướng về Phật giáo. Hơn 43 năm sau khi vua Gia Long trên đường vào Nam ghé thăm ngôi “chùa tre” ấy và đã đặt hiệu “Liên Trì tự”…”. Vào khoảng năm 1855, ngôi chùa này được hòa thượng trụ trì lúc bấy giờ cho trùng tu, sửa chữa lại, xây thành tường vôi và lợp mái ngói âm dương. Chùa được kiến trúc theo hình chữ khẩu, phía trước là chính điện, phía sau là hậu tổ, nối liền chánh điện - nhà tổ là đông và tây lang. Ngay giữa chánh điện chùa có điện Phật được tôn trí trên cao 3 pho tượng Phật Tam Thân bằng đồng cao 1 mét. Tầng dưới thờ Phật Thích Ca và các pho tượng đồng như: Quan Thế Âm, Di Lặc, Hộ Pháp; tả hữu thờ Tổ Đạt Ma và Quan Thánh (sau này thờ Quán Thế Âm và Địa Tạng); đối diện hai bên thờ Ngọc Hoàng, Thập Điện, Thánh Mẫu…Nhờ khuôn viên chùa rộng rãi, cây cối sum sê, mát mẻ, cảnh vật nên thơ, tĩnh lặng nên những năm đầu thế kỷ 19 các hòa thượng đến trụ trì đều xây dựng các công trình có ý nghĩa như: Đúc Đại Hồng Chung cao 1,5 m có hình dáng cân đối, hoa văn trên thân chuông được chạm trổ tinh vi, sắc nét; xây các tượng thần, tượng Phật quanh khuôn viên chùa; các hòa thượng từ nhiều nơi khác đến hoằng hóa phật pháp, truyền bá khoa ứng phú đạo tràng cho Chư tăng Bình Thuận… Hiện chùa Liên Trì còn lưu giữ chiếc khánh đồng, chuông gia trì, bảo chúng, đại hồng chung, mõ và nhiều pho tượng Phật, Bồ tát, Thánh bằng đồng, chính giữa chánh điện đặt bức hoành phi…có giá trị rất lớn về nghệ thuật.
Quang cảnh chùa Liên Trì
“Chùa tre” có lịch sử lâu đời và đã trải qua bao thời kỳ suy, thịnh ngôi chùa gắn liền với văn hóa Phật giáo của người dân Phan Thiết. Với 23 đời trụ trì và 3 lần trùng tu, sửa chữa, ngôi “chùa tre” lợp lá tranh năm xưa, giờ đây được xây cao hai tầng khang trang, vững chãi… nhưng vẫn giữ dáng nét của ngôi chùa cổ.
Anh Lê Công Thành – du khách từ TP. Hồ Chí Minh khi đến tham quan, thắp hương bái Phật tại chùa cổ Liên Trì chia sẻ: “Ngã Bảy, TP. Phan Thiết vốn là địa bàn dân cư đông, nhà cửa 2 bên phố san sát được xây dựng khá lâu đời. Trong khung cảnh đông đúc, tấp nập và hối hả những dòng người qua lại ấy lại có một ngôi chùa thanh tịnh được nhiều lữ khách thập phương biết đến. Bởi, họ đến chùa không chỉ là tín ngưỡng mà còn thưởng thức cảnh trí bên trong ngôi chùa được thiết kế cột, kèo, mái chạm trổ đường nét tinh tế, sắc sảo và độc đáo, nhiều hiện vật quý có giá trị văn hóa nghệ thuật xưa được lưu giữ hàng trăm năm nay. Du khách đến với Liên Trì tự, như thấy lòng mình thanh thản, tịnh tâm, quên đi bao phiền muộn trong cuộc sống”.