Trò chuyện với ChatGPT

Thận trọng khi tra cứu

Cuộc chạy đua về sản phẩm công nghệ AI (Artificial Intelligence), đặc biệt là từ khi ChatGPT ra đời (viết tắt của “Chat Generative Pre-trained Transformer), nó là sản phẩm trí năng nhân tạo của Công ty OpenAI, thực hiện một loại ngôn ngữ tự nhiên, một dạng chatbot có thể nói chuyện, trả lời câu hỏi, với từng loại ngôn ngữ mà người truy cập nêu lên của bất cứ quốc gia dân tộc nào trên trái đất, đang là cuộc cách mạng khoa học tác động đến mọi mặt trong cuộc sống, ảnh hưởng đến cả hệ thống chứng khoán. Ở Việt Nam, công cụ ChatGPT đang là đối tượng để thầy cô giáo và học sinh, sinh viên truy cập tìm hiểu, thể nghiệm.

Ở góc độ giáo dục trường học, cần hết sức thận trọng độ tin cậy về tính chính xác, tính khoa học những nội dung trả lời của ChatGPT khi trao đổi, nhất là với học sinh phổ thông khi sử dụng chat bằng ngôn ngữ tiếng Việt về những vấn đề xã hội – nhân văn, như lịch sử, văn học, nghệ thuật… của Việt Nam mà ChatGPT cung cấp. Bởi thực tế hiện nay, ở lĩnh vực này, nó trả lời không đầy đủ và nhiều sai lệch, thiếu chính xác.

Thật ra ChatGPT được giới thiệu với cộng đồng từ cuối tháng 11/2022, mới hơn 2 tháng, dẫu nó đang sử dụng khối lượng dữ liệu kiến thức khổng lồ của AI thu nhận hằng ngày để tích lũy và cung cấp, nhưng với khoảng thời gian còn rất ngắn, non trẻ, lượng dữ liệu cung cấp đầu vào còn nhiều nội dung ở các lĩnh vực mới mẻ còn phải chờ đợi, hoặc những tích lũy sai lệch chưa được kiểm chứng để gạn lọc, nên phần xuất – tức phần trả lời, không đầy đủ hoặc thiếu chính xác là tất yếu. Bạn thử đặt một số câu hỏi về văn học ở Việt Nam với ChatGPT như hỏi về Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Nguyễn Khuyến, Nam Cao… thì sẽ nhận được những nội dung trả lời không đầy đủ và không chính xác, cho thấy nguồn dữ liệu tích lũy về nội dung này hầu như chưa có bao nhiêu, cũng như chưa được hệ thống kiểm chứng gạn lọc.

Cuộc trò chuyện với ChatGPT

Chúng tôi hỏi: “Bạn biết Xuân Diệu là ai không?”. Máy trả lời: “Xin lỗi tôi không biết Xuân Diệu là ai vì tôi là một mô hình ngôn ngữ được huấn luyện bởi OpenAI và cập nhật đến năm 2021. Nếu bạn có thông tin thêm về Xuân Diệu, xin bạn vui lòng cho biết để tôi có thể giúp bạn tìm hiểu thêm”.

Tôi nói: “Xuân Diệu là nhà thơ tình lớn nhất Việt Nam trong phong trào thơ mới giai đoạn 1932-1945”. Máy bổ sung: “Cảm ơn bạn đã cho tôi biết thêm về Xuân Diệu. Đó là một thông tin quan trọng về một nhà thơ tình nổi tiếng của Việt Nam. Xuân Diệu được coi là một nhà thơ tiên tiến và sáng tạo trong phong trào thơ mới giai đoạn 1932-1945, với nhiều tác phẩm tình cảm và tình người đã gây sức hút rộng rãi với độc giả”.

Tôi nói: “Đúng rồi. Bạn có thể cập nhật tư liệu này vào kho dữ liệu của bạn”. Máy nói: “Xin lỗi, tôi là mô hình ngôn ngữ được huấn luyện bởi OpenAI và không thể cập nhật tư liệu mới của tôi. Tôi được huấn luyện trên lượng dữ liệu lớn để trả lời câu hỏi của người dùng, nhưng không thể sửa đổi hoặc cập nhật dữ liệu của tôi. Nếu bạn cần thêm thông tin về Xuân Diệu hoặc bất kỳ vấn đề nào khác, xin vui lòng hỏi tôi. Tôi sẽ cố gắng trả lời câu hỏi của bạn một cách tốt nhất có thể”.

Tôi hỏi: “Tập thơ nổi tiếng nào của Xuân Diệu trong phong trào thơ mới giai đoạn 1932-1945?”. Đến đây thì máy trả lời thiếu chính xác: “Xuân Diệu là nhà thơ tình nổi tiếng và có nhiều tập thơ tình được yêu thích trong phong trào thơ mới giai đoạn 1932-1945. Một trong những tập thơ tình nổi tiếng của Xuân Diệu là “Trống vắng” (Blank). Đây là tập thơ tình cảm về chủ đề tình yêu và nỗi nhớ, với những lời thơ đầy cảm hứng và sâu sắc. Tập thơ này đã gây ấn tượng mạnh với độc giả và trở thành một trong những tác phẩm thơ tình yêu mạnh mẽ nhất của Xuân Diệu”.

Tuy nhiên, trao đổi về lĩnh vực khoa học tự nhiên, hoặc nhờ soạn văn bản, như tả cây bút… với ChatGPT, bạn sẽ nhận được những thông tin trả lời khá chính xác chỉ trong vòng năm sáu giây, nó vô cùng thuận lợi cho việc truy cập tìm hiểu, học tập. Hiện nay đã có những cuộc trao đổi bàn luận khá sôi nổi về việc ứng dụng ChatGPT trong dạy học. Ngay cả Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã vào cuộc tổ chức hội thảo với hiện tượng này.

Sự phát triển vũ bão tiến bộ khoa học công nghệ - sử dụng trí tuệ nhân tạo đã làm nên những cuộc cách mạng thay đổi chưa từng thấy với sinh hoạt đời sống con người, trong đó có hoạt động dạy học. Ở đây chỉ nêu mấy vấn đề như vậy để cùng thầy cô suy ngẫm thêm về nội dung và phương pháp dạy học sao cho phù hợp trong việc đào tạo các thế hệ học sinh ở thì hiện tại và thì tương lai.