Trùng tu, tôn tạo di tích đền thờ thầy Sài Nại

Vì thế, sau khi ông mất được 6 ngày đêm thì đoàn thuyền từ phương bắc ghé đến đảo và thực hiện di nguyện an táng ông Sài Nại nơi đây vào canh khuya. Hoặc cũng có tích xưa nói rằng, Sài Nại là một thầy thuốc giỏi ghé đảo sau một trận giông bão, ông ở lại đảo làm nghề bốc thuốc, chữa bệnh cứu người nên khi ông mất người dân trên đảo đã chôn cất và lập khu mộ, đền thờ… Dù là nhà địa lý tài ba hay thầy thuốc giỏi cứu người gặp hoạn nạn thì niềm tin và sự kính trọng của người dân đảo đối với ông Sài Nại là rất lớn. Chính vì vậy mà người dân trên đảo Phú Quý lập bia mộ, xây đền thờ để tưởng nhớ ông. Coi ông là vị thần hiển linh. Ngư dân trên đảo truyền tai nhau rằng, nhiều lần ghe thuyền mắc vào các rạn đá ngầm, các thuyền lớn vẫn không kéo ra được, gia đình liền mang lễ vật tới mộ thầy, cúng vái, cầu xin thì ghe thuyền liền được kéo ra khỏi rạn đá an toàn…

Các vua triều Nguyễn đã ban 8 sắc phong cho thầy Sài Nại, được nhân dân 9 làng của 3 xã ở huyện Phú Quý luân phiên nhau gìn giữ. Hàng năm, đến ngày vía thầy vào mùng 4 tháng 4 âm lịch, người dân khắp các làng tại đảo tổ chức đoàn lễ thỉnh rước sắc thầy Sài Nại từ nơi giữ sắc đến đền thờ để cúng tế. Đền thờ thầy Sài Nại là di tích mang nhiều dấu ấn, giá trị về văn hóa, lịch sử, phản ánh rõ nét quá trình tiếp biến, giao thoa văn hóa giữa người Việt và người Hoa trong quá trình chung sống vùng biển đảo. Đồng thời, thể hiện nét đẹp trong đời sống văn hóa dân gian của cộng đồng cư dân Phú Quý từ trước đến nay. Trải qua hơn 300 năm tồn tại, được các thế hệ trên đảo kế tiếp nhau trông nom, tôn tạo và thực hiện các nghi thức tế lễ. Với những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể còn bảo lưu, gìn giữ đến hôm nay UBND tỉnh Bình Thuận đã công nhận đền thờ thầy Sài Nại là Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh tại Quyết định số 1993/QĐ-UBND ngày 7/9/2010.

Quần thể kiến trúc đền thờ thầy Sài Nại (xã Ngụ Phụng) gồm có các hạng mục như: Cổng chính, cột cờ, bình phong, võ ca, chính điện. Hướng chính của đền nhìn về phía tây nam. Cổng chính, võ ca, chính điện cơ bản kiến trúc gần giống các đình, vạn như: Cổng tam quan, nhà vuông có 4 mái, trên đỉnh nóc trang trí các phù điêu long, phượng, hoa lá…

Nội thất chính điện bài trí 3 khám thờ: Khám giữa thờ thầy Sài Nại lắp ghép bằng gỗ được sơn thếp rực rỡ, giữa khám đắp chữ “Thần”; khám tả thờ Tiền Hiền và khám hữu thờ Hậu Hiền lắp ghép giống nhau. Lọng khám được chạm khắc các họa tiết lưỡng long tranh châu, chim thú, mai, lan, cúc, trúc, hoa lá dây và các câu đối chữ Hán Nôm. Tuy nhiên, qua thời gian dài và chiến tranh tàn phá đền thờ thầy Sài Nại bị xuống cấp nên đầu năm 2023 Sở Kế hoạch – Đầu tư đã phê duyệt dự án trùng tu, tôn tạo di tích đền thờ thầy Sài Nại với mức vốn đầu tư 2.998 triệu đồng từ nguồn vốn xổ số kiến thiết. Giờ đây khu đền thờ thầy Sài Nại đã khang trang, bề thế. Hàng ngày du khách thập phương đến tham quan tìm hiểu và thắp nén hương tưởng nhớ thầy.