Vì sao bệnh đái tháo đường tăng nhanh?

Tốc độ tăng nhanh

Nếu năm 2002, tỷ lệ bệnh ĐTĐ của toàn quốc là 2,25% và 5,4% vào năm 2012, thì cùng thời gian, tỷ lệ bệnh này tại Bình Thuận gần bằng với tỷ lệ toàn quốc. Đến năm 2020, tỷ lệ bệnh ĐTĐ toàn quốc ở mức 7,3%. Trong khi đó, con số mắc bệnh tại Bình Thuận ở mức 8,7%, cao hơn tỷ lệ toàn quốc. Thông qua số liệu cho thấy tốc độ bệnh ĐTĐ tại tỉnh gia tăng 1,5 lần giai đoạn qua. Số ca mắc ĐTĐ không chỉ gia tăng nhanh về số lượng mà ngày càng trẻ hóa ở nhóm tuổi trẻ. Nhiều bệnh nhân không biết bị mắc bệnh dù có ít nhiều biến chứng đi kèm.

Bình Thuận cũng nằm ngoài các yếu tố trên và có số lượng người mắc bệnh ĐTĐ gia tăng nhanh trong vòng 10 năm qua. Tỷ lệ mắc bệnh ở vùng nông thôn tăng gần bằng với tỷ lệ gia tăng ở đô thị, thành phố. Bệnh gây nên nhiều tác hại cho sức khỏe, tàn phế; thậm chí tử vong nếu chẩn đoán, điều trị muộn. Tỷ lệ người béo phì ngày càng tăng và lứa tuổi mắc bệnh này ngày càng trẻ hóa. Đó là đánh giá của Thạc sĩ - bác sĩ Nguyễn Văn Năm (Trường Cao đẳng Bình Thuận).

Bệnh ĐTĐ là nguyên nhân tử vong đứng thứ 3 trong các bệnh không lây nhiễm. Nếu không được phát hiện và kiểm soát đường huyết kịp thời, người mắc ĐTĐ có thể bị giảm tuổi thọ trung bình từ 5 - 10 năm. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy hầu hết những người có tiền ĐTĐ đều tiến triển lên ĐTĐ trong vòng 10 năm, cao gấp 3-10 lần người bình thường; và 30 - 40% chuyển thành ĐTĐ trong vòng 5 năm.

Thức ăn giàu năng lượng, ít vận động

Bác sĩ chuyên khoa I, Huỳnh Văn Quyền - Phó khoa Tim mạch (Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Thuận) cho biết: Bệnh ĐTĐ xu hướng gia tăng và mắc ở những người trẻ. Nguyên nhân chính gây ra bệnh này là ăn nhiều đồ ngọt, sản phẩm có chứa nhiều đường, thức ăn nhiều dầu mỡ, tiêu thụ thực phẩm giàu năng lượng nhưng chế độ sinh hoạt hàng ngày ít vận động. Đặc biệt, vào dịp lễ tết, trẻ em lẫn người lớn thoải mái ăn uống nhiều loại thức ăn. Trong đó, có bánh kẹo, mứt chứa hàm lượng đường rất cao; uống các loại nước ngọt, nước có gas, nhiều thực phẩm chiên (rán) khác hàng ngày…

Hơn thế nữa, thực phẩm nhiều dầu mỡ không chỉ được tìm thấy tại các cửa hàng thực phẩm ăn nhanh mà còn phổ biến trong các bữa cơm văn phòng, nhà hàng, trường học. Thậm chí là trong chính thực đơn ở nhà của nhiều người. Mặt khác, các cơ quan liên quan chưa chú trọng chỉ số hàm lượng đường, dầu mỡ trong việc sản xuất thực phẩm. Nghĩa là chưa có thông tin chỉ số cụ thể về hàm lượng đường, dầu mỡ để khuyến cáo nhà sản xuất thực phẩm, quán bán thức ăn nhanh.

Thực hiện nhiều cách cùng lúc

Để nhận biết nguy cơ của chính mình và cách ứng phó với bệnh ĐTĐ, xét nghiệm đường máu là cách duy nhất phát hiện bệnh, điều trị sớm, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bệnh ĐTĐ hoàn toàn có thể phòng, chống được nếu tìm hiểu và biết cách thực hành dinh dưỡng, hoạt động thể lực hợp lý.

Theo bác sĩ Quyền, cách phòng bệnh ĐTĐ mà ai cũng làm được là thường xuyên tập thể dục thể thao để giải phóng năng lượng đã dung nạp vào cơ thể; kiểm soát cân nặng; ăn uống lành mạnh như ăn các loại rau quả, ngũ cốc nguyên hạt. Tránh ăn các loại thực phẩm chứa nhiều đường, dầu mỡ; không thuốc lá, uống nước ngọt, rượu bia…

Song hành việc mỗi người tự chủ động phòng bệnh, thiết nghĩ, các bộ ngành cần có biện pháp để chế tài hàm lượng đường, dầu mỡ trong sản xuất thực phẩm. Cụ thể, các cơ quan liên quan, nhà khoa học, nhà sản xuất cần phối hợp nghiên cứu chỉ số hàm lượng đường trong sản xuất bánh, kẹo, mứt, nước ngọt, nước gas; chỉ số lượng dầu mỡ trong thực phẩm ăn nhanh tại các hàng quán tiện lợi. Một khi có chỉ tiêu, tiêu chí rõ ràng về các hàm lượng đường, dầu mỡ trong sản xuất thực phẩm và được ban hành thành văn bản pháp quy, thì điều này góp phần hạn chế dung nạp lượng đường, dầu mỡ vào cơ thể người sử dụng.