Vụ kiện của bà Ba với Công ty khoáng sản Hải Tinh: Cần sớm giải quyết

Không có tiền đóng án phí

Cùng đi với chúng tôi đến gặp bà Nguyễn Thị Ba (sinh năm 1962), ở thôn Hiệp Trí, xã Tân Hải, thị xã La Gi là một cán bộ xã và Trưởng thôn kiêm Bí thư thôn Hiệp Trí - Nguyễn Hữu Nhường. Nơi bà Ba ở là ngôi nhà mới xây còn mùi vôi vữa, của người em trai, nằm ở động cát ven biển, người dân quen gọi là động Trắng. Nhà của bà ở trên đỉnh động, đã bị sụp đổ. “Bà Ba là con nuôi của vợ chồng ông Trần Văn Mạnh, người không có con, thờ liệt sĩ Nguyễn Liền em trai của ông Mạnh, thuộc diện hộ nghèo. Năm 1999, UBND xã đã xây cho bà ngôi nhà để ở thờ cúng liệt sĩ”, ông Nhường khi đó là Trưởng Công an nhớ lại.

Đến năm 2009, một biến cố lớn xảy ra với bà khi Công ty liên doanh khoáng sản Quốc tế Hải Tinh khởi động máy móc khai thác cát đen hay còn gọi Ilmenit – zircon trên diện tích 30,02 ha ở đây.

Do sợ nhà sập, bà Ba “bỏ của chạy lấy người”, ôm theo những gì quý giá bao gồm di ảnh, Huân chương Kháng chiến hạng Nhì của liệt sĩ Nguyễn Liền và chiếc xe đạp, đến đất của em bà, nơi bà đang ở hiện tại, dựng lều ở tạm. “Năm 2011, UBND xã Tân Hải tổ chức một cuộc hòa giải giữa tôi và công ty, phía công ty cho biết chỉ bồi thường thiệt hại để sửa chữa nhà là 10 triệu đồng. Tôi thấy số tiền ấy không đủ để sửa chữa hoặc xây lại nhà vì nền móng nhà không còn vững chãi, tường nhà bị hư hại nên không đồng ý”, bà Ba kể.

Những tháng, năm sau đó bà đã kiến nghị nhiều lần với chính quyền địa phương bao gồm cả đại biểu Quốc hội trong cuộc tiếp xúc cử tri và gửi đơn khiếu nại đến nhiều cơ quan chức năng can thiệp giúp đỡ. Bà được hướng dẫn kiện ra tòa, nhưng do không có tiền đóng án phí, vụ việc kéo dài. “Năm 2016, chúng tôi có kiến nghị trường hợp của bà Ba lên HĐND... sau đó hướng dẫn cho bà làm đơn kiện. Khi tòa yêu cầu nộp án phí, bà không có khả năng, vụ việc ngừng cho đến nay”, ông Nhường nói.

Hy vọng sớm giải quyết

Sau nhiều năm sống như người vô gia cư, dù có nhà nhưng không thể ở, bà nuôi hy vọng một ngày nào đó trở về nhà mình. “Ước mong của tôi, Công ty Hải Tinh bồi thường để tôi có tiền xây, sửa lại nhà trở về ở, thờ cúng cha mẹ nuôi, liệt sĩ Nguyễn Liền đàng hoàng”, bà Ba nói giữa hai hàng nước mắt ngắn dài với chúng tôi.

Bà cũng cho biết, tháng 4 vừa qua bà đã làm đơn kiện gửi đến Tòa án thị xã La Gi sau khi mẹ của bà bán đất thanh long cho một ít tiền. Số tiền này bà xây sửa lại mồ mả ông bà, cha mẹ nuôi, chi phí cuộc sống hàng ngày. Tòa án La Gi cũng xác nhận bà đã gửi đơn đến tòa, nhưng do nhân sự của tòa có sự thay đổi nên chưa triển khai đơn kiện của bà.

Để tường tận hơn vụ việc, chúng tôi tìm đến Công ty liên doanh khoáng sản Quốc tế Hải Tinh, nơi tọa lạc ở ven biển xã Tân Tiến, thị xã La Gi. “Tiếp” chúng tôi là bảo vệ công ty, người cho biết công ty đã ngừng hoạt động từ lâu, ông chủ ở TP.HCM thỉnh thoảng ra đây. Sau nhiều ngày tìm kiếm thông tin, chúng tôi cũng liên hệ được với người trong ban lãnh đạo công ty và nhận được trả lời rằng: “Vụ việc đã xảy ra từ 2009, đơn vị đã ngưng sản xuất, những người trực tiếp đảm trách việc khai thác ở khu vực này đã nghỉ làm việc... Không thể trả lời vì không nắm cụ thể vụ việc, nếu có và đúng thì cũng phải bồi thường cho người dân”.

Thuộc người yếu thế trong xã hội - người già neo đơn, thờ phụng liệt sĩ, bà Ba đang mong các cấp, ngành quan tâm. Trong đơn khởi kiện ra tòa bà viết: Tôi là hộ nghèo khó khăn, chỉ biết dựa vào pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho tôi.

Theo phiếu báo tin trả lời bà Ba của HĐND tỉnh cuối năm 2011, Thường trực HĐND tỉnh đã chuyển đơn của bà đến UBND thị xã La Gi xem xét, chỉ đạo giải quyết.