Xây dựng đội ngũ trí thức vững mạnh, bồi đắp nguyên khí quốc gia

Đội ngũ trí thức lớn mạnh về số lượng và chất lượng

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ: "Trí thức công nông hóa, trí thức phục vụ nhân dân bây giờ cũng cần, kháng chiến kiến quốc cũng cần, tiến lên chủ nghĩa xã hội càng cần, tiến lên chủ nghĩa cộng sản lại càng cần". Trên cơ sở kế thừa, phát triển sáng tạo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các kỳ đại hội trước về xây dựng đội ngũ trí thức, ngày 6/8/2008, tại Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương khóa X đã ban hành Nghị quyết số 27-NQ/TW về “Xây dựng đội ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”.

15 năm qua, kể từ khi thực hiện Nghị quyết số 27 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X), đội ngũ trí thức trong cả nước nói chung và Bình Thuận nói riêng đã có sự phát triển đạt chất lượng cao, số lượng và cơ cấu hợp lý, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước, từng bước tiến lên ngang tầm với trình độ của trí thức các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới, đóng góp quan trọng vào tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cùng với đó, nhận thức của cấp ủy Đảng các cấp về vai trò, vị trí của trí thức trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ngày càng được nâng lên. Theo đó, nhiều cấp ủy Đảng các cấp đã có các giải pháp phù hợp để phát triển đội ngũ trí thức cả về số lượng và chất lượng trên các lĩnh vực, ngành, tiếp cận làm chủ khoa học, công nghệ cùng với các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới. Theo Tổng cục Thống kê, sự phát triển của đội ngũ trí thức đã góp phần đưa Việt Nam từ một nước có nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, quy mô nhỏ, GDP mới chỉ đạt khoảng 14 tỷ USD và GDP bình quân đầu người chỉ khoảng 250 USD trong những năm đầu đổi mới thì đến năm 2022, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành ước đạt 95,6 triệu đồng/người, tương đương 4.110 USD. Năm 2020 Việt Nam xếp thứ 42/131 quốc gia, dẫn đầu nhóm quốc gia có cùng mức thu nhập và đứng thứ 3 trong ASEAN, sau Singapore và Malaysia. Năm 2022, Việt Nam đứng thứ 48/132 nền kinh tế, nằm trong Top 50 và đứng thứ 2 trong nhóm 36 nền kinh tế thu nhập trung bình thấp, đứng thứ 10 trong số 17 nền kinh tế ở Đông Nam Á và châu Đại Dương. Hệ thống sở hữu trí tuệ; tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng ngày càng hoàn thiện, góp phần khuyến khích hoạt động nghiên cứu sáng tạo trong nước, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh, nâng cao chất lượng, khả năng cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa…

Tại Bình Thuận, sau 15 năm thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW, công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CB, CC, VC)... nói chung, đội ngũ trí thức nói riêng đạt được kết quả khá quan trọng. Tính đến nay, toàn tỉnh có trên 47.000 người trình độ đại học trở lên đang hoạt động trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng. Thời gian qua, đội ngũ trí thức tỉnh đã tích cực đóng góp vào việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ trong đời sống sản xuất, góp phần đưa tỉnh nhà tiến nhanh trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong thời kỳ đổi mới và hội nhập. Để tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho hoạt động của đội ngũ trí thức, Bình Thuận đã chỉ đạo các sở, ngành, địa phương đánh giá khách quan các nhân tố tác động đến đội ngũ trí thức và công tác xây dựng đội ngũ trí thức; thực hiện các chính sách, cơ chế đãi ngộ với đội ngũ trí thức; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật cho các trạm, trại, trung tâm nghiên cứu, ứng dụng khoa học - kỹ thuật, bệnh viện, trường học… Nhờ đó, đội ngũ trí thức của Bình Thuận đã phát triển nhanh về số lượng, nâng cao về chất lượng, phát huy được vai trò trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Nhiều đồng chí sau đào tạo, rèn luyện, kinh qua các vị trí công tác đã phát huy tốt năng lực công tác, tinh thần trách nhiệm, được Ban TVTU đưa vào nguồn quy hoạch Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, được bố trí giữ các vị trí lãnh đạo quản lý cấp tỉnh, huyện, góp phần quan trọng vào sự đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị.            

Khơi thông nguồn lực, phát huy vai trò của đội ngũ trí thức

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng và phát triển đội ngũ trí thức ở Việt Nam nói chung, Bình Thuận nói riêng trong giai đoạn vừa qua vẫn bộc lộ nhiều điểm hạn chế. Đó là, chất lượng đội ngũ trí thức chưa đồng đều, đặc biệt tại các vùng sâu, vùng xa, khó khăn, nơi biên giới, biển đảo. Việc hoàn thiện môi trường và điều kiện thuận lợi cho hoạt động của trí thức còn chậm; trí thức tinh hoa và hiền tài còn ít, chuyên gia đầu ngành và các chức danh tương đương còn thiếu nghiêm trọng, đội ngũ kế cận có dấu hiệu hụt hẫng. Phương thức lãnh đạo, chỉ đạo đối với đội ngũ trí thức chậm đổi mới. Nhiều cấp ủy, tổ chức Đảng, chính quyền các cấp, trước hết là người đứng đầu chưa thực sự quan tâm đến việc thúc đẩy xây dựng, trọng dụng đội ngũ trí thức trong địa bàn, lĩnh vực được giao...

Những hạn chế, bất cập nêu trên dẫn đến những đóng góp của đội ngũ trí thức đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước còn khiêm tốn, chưa tương xứng với tiềm năng to lớn của con người Việt Nam, giá trị Việt Nam. Để bắt kịp với sự phát triển của thế giới và phục vụ sự nghiệp đổi mới đất nước, trước hết là góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang chú trọng đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, việc đề ra những quyết sách mang tầm chiến lược trong xây dựng, phát triển đội ngũ trí thức càng trở nên cấp thiết.

Tại Hội nghị lần thứ 8, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII vừa diễn ra, Ban Chấp hành Trung ương nhấn mạnh: “… cần phải đổi mới mạnh mẽ hơn nữa cả về tư duy và hành động theo hướng: Xác định trí thức Việt Nam là nguồn lực lao động chất lượng cao, là lực lượng lao động sáng tạo, có vinh dự và bổn phận tiên phong, trực tiếp tham gia sự nghiệp đổi mới, cống hiến xây dựng, phát triển đất nước; nâng cao dân trí, nhân lực; bồi dưỡng, đào tạo nhân tài trên các lĩnh vực, góp phần quan trọng nâng tầm trí tuệ và sức mạnh dân tộc, thúc đẩy đất nước phát triển nhanh, bền vững; là lực lượng có vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng liên minh giữa giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức dưới sự lãnh đạo của Đảng…”. Ban Chấp hành Trung ương yêu cầu khẩn trương xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện thật tốt các chính sách, biện pháp phù hợp nhằm đổi mới, nâng cao hơn nữa chất lượng công tác lãnh đạo, phát triển đội ngũ trí thức; tạo chuyển biến căn bản trong đào tạo, bồi dưỡng trí thức; phát triển, thu hút, đãi ngộ và tôn vinh đội ngũ trí thức; tạo môi trường và điều kiện thuận lợi để trí thức khởi nghiệp và lao động sáng tạo, phát huy tài năng, trí tuệ của tập thể và cá nhân các nhà khoa học. Đẩy mạnh việc huy động và đa dạng hóa các nguồn lực đầu tư cho xây dựng và phát triển đội ngũ trí thức; đề cao trách nhiệm, tăng cường tính chủ động, tích cực của bản thân đội ngũ trí thức, củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của các hội nghề nghiệp trong đội ngũ trí thức...

Tin rằng, với những chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước nhằm đoàn kết, tập hợp, phát huy đội ngũ trí thức, chắc chắn rằng đội ngũ trí thức Việt Nam sẽ ngày càng lớn mạnh, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới.