Bắc Bình: Đón nhận bằng Di tích lịch sử - văn hóa Đàn Tiên Nông

Đàn Tiên Nông được các quan lại đầu tỉnh Bình Thuận thời phong kiến xây dựng vào năm Minh Mạng thứ 14 (1833). Đàn được xây dựng trên khu đất ruộng bằng phẳng, theo dạng hình chữ nhật có kích thước bề dài theo chiều bắc, nam khoảng 60m, bề ngang theo chiều đông, tây khoảng 40m và được phân bố theo khuôn viên đất rộng 2.000m². Nền móng xây bằng gạch dạng hình vuông với cấu trúc 2 tầng, bề mặt mỗi tầng được đổ đất nện chặt, tầng dưới có kích thước rộng hơn, tầng trên thu nhỏ lại, để lộ thiên, ở giữa tầng trên cùng chừa một bệ đất gọi là Nền Xã Tắc. Đây là nơi linh thiêng để thực hiện nghi lễ thờ cúng trời đất, thần Nông hàng năm gắn với truyền thống văn minh lúa nước vốn có từ lâu đời của các dân tộc về tín ngưỡng nông nghiệp của cộng đồng người Việt. Đáng lưu ý nơi đây đã từng diễn ra các lễ tế trời đất, thần Nông của tỉnh Bình Thuận trong suốt 112 năm (1833-1945); trong đó, lễ cúng quan trọng nhất là nghi lễ Tịch điền (còn gọi là lễ Hạ điền), nhằm cầu mong trời đất và thần Nông phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.

Trải qua thời gian, trước sự tác động của chiến tranh, môi trường tự nhiên khắc nghiệt và sự biến thiên của lịch sử xã hội. Đàn Tiên Nông đã bị bỏ hoang phế, rơi vào quên lãng, bị san phẳng hoàn toàn, chỉ còn lại địa điểm là khu đất trống, phần nền móng của Đàn bị chôn vùi dưới lòng đất.

Nhằm bảo tồn một địa điểm vốn chứa đựng nhiều giá trị lịch sử, văn hóa mang nhiều ý nghĩa về nông nghiệp ở địa phương; thời gian qua UBND huyện Bắc Bình đã từng bước quy hoạch, khoanh vùng bảo vệ khu đất nơi Đàn Tiên Nông tọa lạc năm xưa. Qua đó tiến hành quy hoạch, lập hồ sơ khoa học trình UBND tỉnh thẩm định, phê duyệt công nhận xếp hạng di tích lịch sử, văn hóa. Ngày 11/9/2012, UBND tỉnh đã ra Quyết định số 1777/QĐ-UBND xếp hạng di tích cấp tỉnh về Di tích lịch sử - văn hóa “Đàn Tiên Nông”.

Sắp đến, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND huyện Bắc Bình xây dựng phương án thiết kế xây dựng nhà bia phù hợp ghi lại những giá trị và ý nghĩa của Đàn Tiên Nông và tường rào bảo vệ khu di tích. Đồng thời khôi phục, duy trì nghi lễ cúng thần Nông theo tập tục của địa phương gắn liền với lễ hội tế xuân hàng năm, nhằm phát huy giá trị của Đàn Tiên Nông trong đời sống văn hóa tinh thần của cộng đồng dân cư.

Nguyễn Thanh Hùng