Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà trình bày tóm tắt Tờ trình, nhấn mạnh việc sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh được thực hiện trên cơ sở quan điểm chỉ đạo của Đảng, bảo đảm tổng thể, đồng bộ, thống nhất trong hệ thống chính trị. Việc triển khai phải khoa học, thận trọng, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.

Chính phủ đã xây dựng 23 phương án sắp xếp đối với 52 ĐVHC cấp tỉnh để hình thành 23 tỉnh/thành mới. Sau sắp xếp, cả nước còn 34 ĐVHC cấp tỉnh, gồm 6 thành phố trực thuộc Trung ương và 28 tỉnh. Toàn bộ 23 đơn vị mới đều đạt chuẩn theo Điều 4 của Nghị quyết số 76/2025/UBTVQH15. Kết quả lấy ý kiến nhân dân đạt đồng thuận cao, trung bình cả nước là 96,19%. 100% HĐND các cấp của 52 tỉnh, thành phố đều biểu quyết tán thành với chủ trương sắp xếp.
Các đề án của Chính phủ và địa phương đã làm rõ phương án sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy theo đúng quy định. Tổng số cán bộ, công chức, viên chức theo định mức giao tại 52 tỉnh, thành là hơn 447.000 người. Về trụ sở công, hiện có trên 38.000 trụ sở cấp tỉnh tại 52 địa phương được sắp xếp. Trong đó sẽ tiếp tục sử dụng 33.956 trụ sở, dôi dư 4.226 trụ sở. Việc xử lý tài sản, tài chính sẽ thực hiện theo quy định và hướng dẫn của các bộ, ngành liên quan. Chính phủ khẳng định sẽ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương triển khai đồng bộ các giải pháp sắp xếp bộ máy, giải quyết chế độ cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động; bố trí sử dụng trụ sở, tài sản công hợp lý, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh, trật tự tại các ĐVHC sau sắp xếp.

Chính phủ đề xuất dự thảo Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/7/2025. Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề nghị nên để Nghị quyết có hiệu lực ngay từ ngày được Quốc hội thông qua, nhằm tạo cơ sở pháp lý triển khai kịp thời công tác bàn giao và vận hành bộ máy tại các ĐVHC mới.
Cũng trong ngày làm việc đầu tiên của đợt 2, Quốc hội nghe tờ trình và thảo luận tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 11 luật liên quan đến lĩnh vực quốc phòng; đồng thời xem xét dự thảo Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam.
Trước đó, trong đợt 1, Quốc hội đã dành thời gian thảo luận, cho ý kiến về phần lớn các nội dung chương trình kỳ họp, làm cơ sở để hoàn thiện các dự thảo luật, nghị quyết. Quốc hội đã thông qua 8 nghị quyết quan trọng, trong đó có Nghị quyết sửa đổi Hiến pháp, chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026–2031, cùng nhiều quyết sách nhằm thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị. Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự chuẩn bị nghiêm túc của các cơ quan và sự tâm huyết, trí tuệ của các đại biểu. Đợt 2 kỳ họp thứ 9 dự kiến sẽ làm việc với cường độ cao, thông qua 34 dự án luật, 21 nghị quyết và thảo luận nhiều nội dung hệ trọng liên quan đến phát triển đất nước trong giai đoạn mới.