Quy hoạch xây dựng nông thôn mới chưa mang tính chiến lược lâu dài

Lập quy hoạch vùng huyện

Xác định rõ vai trò hàng đầu của tiêu chí quy hoạch (tiêu chí số 1 trong bộ 19 tiêu chí xây dựng NTM), UBND tỉnh đã quan tâm chỉ đạo các địa phương tổ chức thực hiện công tác quy hoạch xây dựng xã NTM, tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương trong việc triển khai thực hiện các hoạt động xây dựng NTM. Trên địa bàn tỉnh Bình Thuận, hiện nay có 93 xã thuộc 10 đơn vị hành chính cấp huyện (8 huyện, 1 thị xã, 1 thành phố) đã hoàn thành công tác lập quy hoạch xây dựng xã NTM. Sau khi các đồ án quy hoạch xây dựng NTM được phê duyệt, các địa phương đã có nhiều chuyển biến, các công trình, dự án giao thông, trường học, y tế, chợ… được đầu tư mới, cải tạo, nâng cấp theo định hướng quy hoạch được duyệt. Qua đó, tạo động lực cho phát triển kinh tế xã hội địa phương, bước đầu đã có sự thay đổi diện mạo của nông thôn từ khâu sản xuất, phát triển hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Hiện nay triển khai thực hiện Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021 – 2025, các địa phương đang triển khai lập các quy hoạch chung xây dựng xã để đáp ứng yêu cầu thực hiện tiêu chí về quy hoạch (tiêu chí 1). Đối với quy hoạch vùng huyện, kể từ ngày Luật Xây dựng năm 2014 có hiệu lực, do nhiều yếu tố khác nhau, trên địa bàn tỉnh chưa triển khai lập các quy hoạch vùng huyện theo luật. Căn cứ các quy định mới, Sở Xây dựng đã triển khai, hướng dẫn các địa phương tổ chức lập quy hoạch vùng huyện theo quy định pháp luật, làm cơ sở để xét, công nhận huyện đạt chuẩn NTM theo quy định. Hiện nay UBND tỉnh đang triển khai lập quy hoạch tỉnh Bình Thuận thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, làm cơ sở để UBND các huyện triển khai lập quy hoạch vùng huyện và các quy hoạch cấp dưới. Sau khi quy hoạch tỉnh Bình Thuận được Chính phủ phê duyệt, Sở Xây dựng sẽ tham mưu, hướng dẫn UBND các huyện triển khai đồng bộ trong việc lập quy hoạch vùng huyện, đảm bảo đúng theo quy định của Luật Xây dựng. Hiện nay huyện Đức Linh đã được UBND tỉnh phê duyệt Quy hoạch vùng huyện. Ngoài ra ngày 20/10/2022, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định số 25 về việc phê duyệt đề cương phương án Quy hoạch xây dựng vùng liên huyện, vùng huyện thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến 2050.

Chỉ đáp ứng được yêu cầu trước mắt

Nhìn chung, công tác quản lý xây dựng NTM theo quy hoạch còn gặp nhiều lúng túng so với quản lý xây dựng theo quy hoạch ở các khu vực đô thị. Việc quản lý xây dựng theo quy hoạch chỉ diễn ra đối với khu vực xây dựng có dự án (chủ yếu đối với xây dựng công trình công cộng cấp xã và các dự án đầu tư được phê duyệt). Các công cụ giúp cho quản lý xây dựng NTM theo quy hoạch như công bố quy hoạch, cắm mốc quy hoạch, quy định quản lý xây dựng theo quy hoạch được ban hành nhưng triển khai thực hiện rất hạn chế. Thời gian gần đây, UBND tỉnh đã kêu gọi thu hút thành công một số dự án đầu tư mang tính động lực để phát triển kinh tế xã hội cho địa phương phù hợp với định hướng quy hoạch được duyệt.

Theo Sở NN&PTNT, chất lượng các đồ án quy hoạch xây dựng xã NTM đáp ứng được yêu cầu là cơ sở cho việc xây dựng các Đề án xây dựng NTM theo Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2010 - 2020, tạo tiền đề thu hút đầu tư. Tuy nhiên, các đồ án chưa thể hiện rõ các yêu cầu quy hoạch xây dựng NTM theo tinh thần Nghị quyết 26 NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Quy hoạch xây dựng xã NTM được lập trước khi lập quy hoạch xây dựng vùng huyện, nên thiếu tính liên kết vùng trong các mặt tổ chức sản xuất hàng hóa lớn, xây dựng hạ tầng khung, xây dựng NTM gắn với phát triển đô thị, công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn cấp huyện. Vì vậy, các đồ án quy hoạch xây dựng xã NTM mới được phê duyệt chỉ đáp ứng được yêu cầu trước mắt, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển lâu dài trên địa bàn xã, huyện.

Về thực hiện các văn bản pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan đến quy hoạch xây dựng NTM, quá trình thực hiện các quy định pháp luật liên quan đến công tác quy hoạch xây dựng, các sở, ban, ngành của địa phương vẫn còn lúng túng với nhiều nội dung vướng mắc như: Việc tích hợp các nội dung quy hoạch xây dựng, sử dụng đất, quy hoạch sản xuất trong một nội dung đồ án quy hoạch chung xã; quy hoạch xã NTM được phê duyệt trước đây có được xem là quy hoạch chung xã hay không. Kinh phí cho việc điều chỉnh quy hoạch nông thôn trong đó có bao gồm nội dung lồng ghép các quy hoạch ngành…