Mới đây, anh T, có hộ khẩu thường trú tại phường Xuân An, TP. Phan Thiết đến trụ sở UBND phường làm giấy khai sinh và nhập khẩu cho con gái. Sau khi tiến hành các thủ tục thì anh được cán bộ phường Xuân An yêu cầu nộp lại sổ hộ khẩu giấy. Không giống như anh T, mới đây anh L đến phường Phú Thủy làm thủ tục xin nhập khẩu con trai vào nhà người quen để xin nhập học cho con vào trường gần nơi làm. Tuy nhiên, khi cán bộ phường nói sẽ thu hồi sổ hộ khẩu giấy thì anh L đã phải gọi điện xin ý kiến người quen. Người quen đã không đồng ý nên anh L đành gác lại ý định xin nhập khẩu. “Việc người quen của tôi không đồng ý cũng dễ hiểu. Việc thu lại sổ hộ khẩu giấy sẽ khiến người dân gặp khó khăn. Bởi hiện nay có rất nhiều thủ tục hành chính khác như: Thực hiện các thủ tục liên quan đến đất đai, thủ tục vay vốn ngân hàng… đều phải chứng minh nơi cư trú. Và mỗi khi như vậy thì phải đi xin giấy xác nhận cư trú. Người dân mong muốn sớm có các quy định cụ thể để thuận tiện hơn trong công việc”, anh L chia sẻ.
Trước những thắc mắc trên của người dân, các cơ quan báo chí trên toàn quốc đã đặt câu hỏi đến những cơ quan liên quan. Trả lời câu hỏi của báo chí, đại diện của Bộ Công an đã giải thích: Theo Quy định tại khoản 3, điều 38 Luật Cư trú, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy có hiệu lực đến ngày 31/12/2022 và có giá trị xác định nơi cư trú của công dân. Trong khoảng thời gian 1/7/2021 đến ngày 31/12/2022 khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú hoặc điều chỉnh các thông tin về cư trú, dẫn đến sự thay đổi các thông tin trong sổ hộ khẩu giấy thì cơ quan công an có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu giấy và cập nhật các thông tin của công dân vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và cơ sở dữ liệu quốc gia về nơi cư trú. Như vậy, khi Luật Cư trú có hiệu lực, Bộ Công an sẽ không cấp mới sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.
Theo Bộ Công an, việc thu sổ hộ khẩu khi người dân có điều chỉnh thông tin trên sổ hộ khẩu là để tránh sự thay đổi thông tin của công dân với dữ liệu quốc gia. Luật cư trú quy định, khi công dân có sự thay đổi về hộ khẩu thì cơ quan công an sẽ có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu đó để tránh người dân tiếp tục sử dụng sổ hộ khẩu có thông tin cũ sai lệch với 2 cơ sở dữ liệu trên để thực hiện các thủ tục hành chính khác. Theo quy định của Luật Cư trú, Luật Căn cước công dân và các văn bản hướng dẫn thi hành, căn cước công dân gắn chíp, thông báo số định danh cá nhân và xác nhận thông tin về nơi cư trú là những giấy tờ của cơ quan có thẩm quyền cấp và có giá trị chứng minh nơi thường trú của công dân. Công dân có thể sử dụng các giấy tờ này chứng minh nơi thường trú để thực hiện các thủ tục hành chính.
Bên cạnh đó, khi người dân có nhu cầu thì có thể trực tiếp đến cơ quan đăng ký cư trú đề nghị cấp xác nhận thông tin về cư trú hoặc gửi yêu cầu xác nhận thông tin về cư trú qua dịch vụ công trực tuyến (cổng dịch vụ công quốc gia, cổng dịch vụ công Bộ Công an, cổng dịch vụ công quản lý cư trú). Cơ quan đăng ký cư trú sẽ cấp xác nhận thông tin về cư trú cho người dân dưới hình thức văn bản giấy hoặc văn bản điện tử theo yêu cầu. Giấy xác nhận thông tin về cư trú có giá trị trong 30 ngày kể từ ngày cấp và có giá trị 6 tháng kể từ ngày cấp với trường hợp quy định ở khoản 1, điều 19, Luật Cư trú. Bộ Công an đã chỉ đạo công an địa phương tạo điều kiện tối đa cho người dân khi giải quyết thủ tục cấp giấy xác nhận thông tin về cư trú để thực hiện thủ tục hành chính. Theo quy định, thời hạn giải quyết cấp xác nhận thông tin về cư trú tối đa một ngày làm việc đối với trường hợp đề nghị xác nhận thông tin thuộc các nội dung thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Tối đa 3 ngày làm việc đối với trường hợp đề nghị xác nhận thông tin không thuộc các nội dung thông tin trong Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư cần thiết phải xác minh.
Tại Hội nghị chuyển đổi số lần thứ nhất năm 2022 và công bố ngày chuyển đổi số ngành công an do Bộ Công an tổ chức vào ngày 10/10, Trung tướng Nguyễn Duy Ngọc, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết sắp tới sẽ có nghị định mới liên quan đến việc xuất trình sổ hộ khẩu. Trong đó sẽ quy định cụ thể các trường hợp người dân phải xuất trình sổ thường trú, tạm trú.