Hợp tác và phát triển cộng đồng trong kinh tế tập thể

Theo Liên minh HTX Bình Thuận, đến thời điểm này khá đông HTX đã có nhiều nỗ lực trong đổi mới trong quản lý điều hành cũng như xác định lại phương hướng sản xuất kinh doanh phù hợp, năng động hơn. Năng lực nội tại của HTX cũng dần được cải thiện, tạo được việc làm và thu nhập cho thành viên và người lao động. Các HTX nông nghiệp đã từng bước khắc phục những khó khăn, thay đổi phương thức sản xuất, chú trọng vào sản xuất nông nghiệp theo các tiêu chuẩn an toàn, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong canh tác. Các hoạt động quảng bá sản phẩm, tiếp cận thị trường và chuyển đổi số được các HTX quan tâm nhiều hơn…

Bên cạnh đó, các quỹ tín dụng nhân dân (TDND) trong tỉnh đã có nhiều cố gắng vươn lên từ nội lực chính mình, có định hướng hoạt động đúng, phù hợp nên hầu hết các quỹ TDND kinh doanh có lãi. Hiện nay, cơ cấu cho vay của các quỹ tín dụng tập trung theo hướng phục vụ sản xuất nông nghiệp, phát triển nông thôn và các ngành nghề kinh doanh, dịch vụ. Việc sử dụng vốn tại các quỹ TDND hiệu quả, an toàn, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho thành viên phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập và đời sống cho thành viên và người dân. Hoạt động của HTX kiểu mới góp phần tạo ra hàng hóa, dịch vụ phục vụ nhu cầu sản xuất, góp phần thúc đẩy kinh tế hộ phát triển sản xuất, nâng cao đời sống. Ngoài ra thông qua dịch vụ hỗ trợ vốn đã hạn chế một phần tình trạng cho vay nặng lãi trong nhân dân, góp phần xóa đói giảm nghèo. Các HTX hiện nay còn đặc biệt chú trọng nguyên tắc "Hợp tác và phát triển cộng đồng". Đây là mô hình thích hợp cho việc triển khai quy chế dân chủ, hoạt động của HTX và tâm tư, nguyện vọng của thành viên đều được phản ánh và giải quyết tại đại hội thành viên. HTX còn là cầu nối giữa Nhà nước và hộ nông dân trong việc triển khai các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đến với người dân. Đặc biệt, xu thế liên doanh, liên kết giữa các HTX và giữa HTX với doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, với các ngành khoa học kỹ thuật ngày càng tăng góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX…

Nhìn chung, hiện nay hoạt động sản xuất kinh doanh của các HTX cơ bản ổn định, thể hiện qua các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận tăng hàng năm. Các HTX đã giải quyết việc làm cho người lao động giúp làm giảm tệ nạn xã hội, giữ vững ổn định tình hình an ninh trật tự, an toàn xã hội, gia tăng sự gắn kết cộng đồng trên địa bàn tỉnh. Nhờ đó thu nhập của người lao động trong các HTX từng bước ổn định góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của thành viên.

Tuy nhiên, phải nhìn nhận rằng trên thực tế hiện nay các HTX có năng lực nội tại còn yếu, như quy mô nhỏ, đặc biệt là các HTX thành lập mới theo Luật HTX 2012 chỉ có từ 7 - 20 thành viên với vốn điều lệ thấp. Vốn góp của thành viên phần lớn là vốn danh nghĩa, việc huy động tăng vốn góp của thành viên rất khó khăn, năng lực cạnh tranh và hiệu quả thấp. Hiện rất ít HTX tiếp cận được nguồn vốn do không có tài sản thế chấp, phương án sản xuất kinh doanh chưa hiệu quả nên chưa đủ sức với các thành phần kinh tế khác. Vẫn còn tồn tại một số HTX hoạt động chưa đúng theo Luật HTX năm 2012, chỉ tồn tại cho có hình thức, không tổ chức đại hội thường niên, chưa phát triển rộng rãi thành viên, hoạt động chưa hiệu quả, cầm chừng, ngừng hoạt động. Tỷ lệ HTX hoạt động hiệu quả thấp chưa đạt được kế hoạch giai đoạn 2021-2025 đề ra, số HTX sản xuất theo chuỗi giá trị và ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều, việc tích tụ ruộng đất sản xuất theo quy mô lớn còn hạn chế. Việc hình thành các chuỗi liên kết sản xuất – chế biến – tiêu dùng – xuất khẩu chưa nhiều. Hầu hết các HTX chỉ mới dừng lại ở khâu sản xuất, rất ít HTX có thể chế biến và xuất khẩu, việc xuất khẩu các sản phẩm chủ lực của tỉnh hầu hết phải thông qua các công ty xuất nhập khẩu ngoài tỉnh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số còn hạn chế, việc xây dựng mã QR truy xuất nguồn gốc, nhãn hiệu thương hiệu, mã vùng trồng, chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm của các HTX chưa nhiều. Số HTX ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều.

Do vậy thời gian tới, khu vực KTTT và HTX phải tự chủ động vượt qua những rào cản và vướng mắc mang tính cố hữu để vươn lên. Theo đó phải thật sự chuyển biến mạnh mẽ về cả tư duy, nhận thức và hành động, có tầm nhìn xa, chiến lược, tổ chức thực hiện bao trùm, tổng quát để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, ứng dụng mạnh mẽ khoa học - công nghệ hiện đại. Xây dựng các chính sách hỗ trợ KTTT, HTX phải đổi mới toàn diện theo hướng bảo đảm yêu cầu đơn giản, thông thoáng và công khai, minh bạch, thiết thực, hiệu quả, dễ tiếp cận và có tính kế thừa, chuyển tiếp, tránh những xáo trộn, gây khó khăn và cần có chính sách ưu tiên cho các tổ chức KTTT trong lĩnh vực nông nghiệp. Đồng thời, phát triển KTTT, HTX trong giai đoạn mới là quá trình diễn ra không ngừng nghỉ, không có điểm dừng, đòi hỏi tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, tránh tư tưởng hình thức, nói không đi đôi với làm; làm phải có trọng tâm, trọng điểm, dễ làm trước, khó làm sau, làm từ thấp đến cao, từ nhỏ đến lớn, từ đơn giản đến phức tạp để đem lại những kết quả thiết thực để phát triển KTTT trong giai đoạn mới…