Theo dõi trên

Văn Kê giếng cạn - Kê Gà biển sâu

01/12/2023, 04:57

Ấp Văn Kê thuộc xã Văn Mỹ, là tên gọi của một thôn nằm trên triền dốc một động cát (bây giờ là xã Tân Thành thuộc huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận). Thật ra, Tân Thành là cái tên được gọi từ những năm kháng chiến chống Pháp.

Năm 1956, nơi đây có một trường tiểu học nằm trên gò Cây Cốc. Trường lợp tranh, vách đất (đất bùn trộn rơm rạ là sáng chế của những nông dân chân đất, của những ngư phủ hút thuốc rê cùng nhau xây dựng!). Vậy mà nó che mưa gió từ năm này qua tháng khác. Nơi đây có những ông thầy, bà cô tốt nghiệp sư phạm Sài Gòn ra đây dạy những đứa học trò xém bằng tuổi thầy cô. Học trò ngồi trong lớp mà cứ trông hết học, về nhà theo trâu ra đồng, xuống biển hôi cá. Có những đứa ngồi ngủ gục trên bàn vì đêm qua thức khuya xay lúa, giã gạo.

ke-ga.jpg
Hải đăng Kê Gà. Ảnh: Đình Hòa

Rồi đến lúc phải xa mái trường, mỗi đứa một ngã. Đứa nào có điều kiện thì tiếp tục đi học. Đứa nào không có điều kiện thì bỏ học. Đứa lên rừng theo cách mạng, đứa xuống biển làm ngư phủ.

Văn Kê một vùng đất mà có lẽ không có nơi nào trên đất nước này có được. Nơi đây có những cái giếng cạn mà không bao giờ hết nước, dù cho những mùa nắng héo cỏ, khô đất. Đặc biệt vườn tược, cây trái, giếng nước, nằm trên một triền dốc cát trắng, trời nắng đi chân đất có thể phỏng da, vậy mà những mảnh vườn nằm nghiêng, mỗi ngày lên xuống thấm mệt. Dù nằm nghiêng, nhưng lúc nào đất cũng ẩm ướt, cây trái tươi tốt quanh năm. Mỗi vườn, người ta đào ít nhất là một cái giếng, và quanh quẩn chỗ nào cũng có giếng. Chỉ cần lấy cuốc đào sâu chừng nửa thước, lấy những tấm ván che bốn bên, là có cái giếng nước trào lên trong veo, nước như sôi, phun lên nhẹ nhàng cho những dòng nước được cát trắng lọc sạch, soi được mặt, nhìn nước trong xanh, uống nghe ngọt lịm! Mạch nước trào đã nuôi sống dân làng từ đời này qua đời khác, nước chảy xuống những đám ruộng cho lúa xanh tốt, và nước trào từ giếng xuống đồng đã tạo những vũng bùn non dành cho những con trâu ngâm mình sau những buổi cày bừa.

Những buổi trưa nghỉ học, chúng tôi vào vườn tìm đến giếng nước chổng mông mà uống vì giếng rất cạn không cần gáo, gàu… Gọi là giếng, chớ thật ra đây chỉ là cái ao nước có mạch nước trào.

Tôi tiếc, ngày nay những cái giếng ấy không còn, vì người ta lấp để nhường đất cho trái thanh long.

Nhắc đến giếng cạn Văn Kê, thì cũng nói đến biển sâu Kê Gà. Tất cả đều là Kê, nhưng một bên là nước ngọt, một bên là nước mặn.

Tôi đồ rằng, nếu ấp Kê Gà không có ngọn hải đăng thì chắc chắn không ai biết Kê Gà nằm ở đâu trên tấm bản đồ, và trong nhật ký những chuyến hải hành, người ta nhớ nơi đây đã từng gây nhiều đau thương cho tàu thuyền qua lại trên vùng biển sâu Kê Gà.

Trước khi có ngọn hải đăng Kê Gà, tàu thuyền qua lại vùng biển này thường gặp nạn vì không xác định được vị trí hay tọa độ bờ biển. Nhận thấy đây là một vùng biển nguy hiểm nên năm 1897 chính quyền thực dân Pháp đã cho xây ngọn hải đăng để định hướng cho thương thuyền mỗi khi đi qua vùng biển. Ngọn hải đăng do kiến trúc sư người Pháp Chnavat thực hiện, đến năm 1900 thì đưa vào hoạt động. Thời gian xây dựng là 3 năm.

Ngọn hải đăng cao 65 m tính từ mặt nước biển, chiều rộng ở đáy là 3 m và ở đỉnh là 2,5 m, và độ dày của bờ tường từ 1 - 1,6m. Muốn đi lên đỉnh ngọn tháp thì đi thang xoắn bên trong và diện tích hòn đảo chỉ rộng 5 ha. Vào những ngày nước cạn có thể lội ra, có khi nước chỉ ngập tới lưng quần.

Có một điều người ta muốn biết, công nhân Pháp hay công nhân Việt làm phu xây, và trong lúc xây dựng có ai bị tai nạn không? Vì dưới chân tháp có cái miếu với những bó nhang và cây nhang cháy dở của khách tham quan.

Hải đăng Kê Gà cổ nhất Việt Nam và Đông Nam Á. Và ngày nay du khách đã đến vùng đất đầy gió cát để ngắm vẻ đẹp ngọn hải đăng già, và nhìn xa, xa thẳm, cái lằn ranh đụng nhau giữa trời và biển, sẽ thấy một vùng nước sâu. Nơi đây đã nhấn chìm biết bao tàu thuyền khi chưa có hải đăng Kê Gà.

Văn Kê giếng cạn đã mất. Đảo, động cát, biển sâu Kê Gà vẫn còn, nhưng người xưa nào đâu thấy?

TRẦN HỮU NGƯ


(0) Bình luận
Bài liên quan
Mời tham gia đặc san “Người làm báo Bình Thuận” Xuân Giáp Thìn 2024
Mừng đất nước đổi mới, mừng Đảng, mừng xuân mới, nhân dịp Tết Nguyên đán cổ truyền của dân tộc, Hội Nhà báo tỉnh Bình Thuận xuất bản ấn phẩm đặc biệt: “Người làm báo Bình Thuận” Xuân Giáp Thìn 2024.
Nổi bật
TP. Phan Thiết: Điểm kết nối thuận lợi - không gian kinh tế rộng mở
BTO-Thực tế, TP.Phan Thiết đã và sẽ tiếp tục được kết nối và mở rộng theo hướng biển, trong bối cảnh chung khi Bình Thuận chuẩn bị có thêm sân bay dân sự Phan Thiết, cảng biển Sơn Mỹ, vì các hạ tầng giao thông khác đều đã có.
Đừng bỏ lỡ
  • Bí thư Tỉnh ủy dự họp mặt kỷ niệm 90 năm ngày truyền thống dân quân tự vệ
    26 phút trước Xã hội
    BTO-Chiều 27/3, Bình Thuận long trọng tổ chức họp mặt kỷ niệm 90 năm Ngày Truyền thống Dân quân tự vệ (28/3/1935-28/3/2025). Đến dự có các đồng chí: Nguyễn Hoài Anh - Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy,...
  • Kính mời độc giả đón đọc báo in Bình Thuận hôm nay (28/3)
    3 giờ trước Bạn đọc
    Đất lửa nở hoa; Quý I/2025: Kinh tế tăng trưởng, thu hút nhiều nhà đầu tư; Những người khai hoang làm hé lộ nhóm tháp cổ; Huyện Hàm Thuận Nam: Quyết tâm sớm hoàn thành xóa nhà tạm, nhà dột nát; Cánh chim Hải Âu đã về nơi cuối trời!;...
  • Cuộc đua Top 3
    3 giờ trước Thể thao
    Cuối tuần này giải vô địch các quốc gia trở lại, trận đấu sớm tại vòng 27 của Ligue 1 (Pháp) đội Strasbourg tiếp đón Lyon diễn ra lúc 2 giờ 45, ngày 29/3/2025. Khi cả hai đang cạnh tranh quyết liệt cho suất dự cúp châu Âu với chỉ 1...
  • Sự trở lại của “nhà vua”
    4 giờ trước Thể thao
    Novak Djokovic đang có những bước tiến vững chắc trong hành trình chinh phục ngôi vương Miami Open, khi chưa để thua set nào kể từ đầu giải. Màn trình diễn của tay vợt cựu số một thế giới rất ấn tượng và không ai nghĩ Nole đã ở tuổi...
  • Lần đầu đến thác Đambri - Bảo Lộc
    4 giờ trước Du lịch
    Khi thông tin về việc sáp nhập các tỉnh, thành ngày càng rõ dần, cũng là thời điểm chúng tôi có mặt tại thành phố Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng. Chuyến đi để giải tỏa những căng thẳng trong những ngày làm việc, nhằm nạp năng lượng để bắt đầu...
  • Thời gian không đợi
    4 giờ trước Giáo dục - Thanh niên
    Sau khi chúng tôi viết bài Dấu hỏi mùa thi đang đến trên Bình Thuận cuối tuần số 7806, một số bạn đọc lại đặt câu hỏi về môn tin học trong nhà trường phổ thông Việt Nam có cập nhật dạy nội dung trí tuệ - nhân tạo (AI) không? Bởi hiện...
  • Gia đình là gốc rễ
    4 giờ trước Đời sống
    Chắc hẳn ai cũng tự hỏi mình ít nhất một lần rằng tại sao lại lấy người đó làm chồng/vợ mà không phải ai khác trong hơn tám tỷ người trên thế giới này. Chẳng ai có thể giải thích được vì sao. Thường người ta tin rằng vợ chồng là duyên...
  • Tương tư thảo
    4 giờ trước Văn hóa - Thể thao
    Tương tư thảo (Cỏ nhớ thương). Là tên gọi theo sách chữ của một loại thuốc lá hút bằng ống tre hay bình bát bằng sành, và được gọi với tên là: Thuốc lào.
  • Mấy kỷ niệm nhỏ về nhà thơ Võ Văn Trực
    4 giờ trước Văn hóa - Thể thao
    Trong những nhà thơ thế hệ đàn anh mà tôi vinh dự được quen biết, anh Võ Văn Trực (1936 - 2019) để lại trong tôi nhiều kỷ niệm khó quên, đặc biệt là những năm tháng tôi mới tập tễnh bước vào con đường viết lách.
  • Đăng ký dự tuyển sớm vào UPT?
    4 giờ trước Giáo dục - Thanh niên
    Trường Đại học Phan Thiết (UPT) hiện đang nhận hồ sơ đăng ký dự tuyển sớm vào đại học của tất cả học sinh lớp 12 trên toàn quốc. Vậy đăng ký dự tuyển sớm cách thức như thế nào? Thí sinh sẽ nhận được những đặc quyền gì khi đăng ký dự...
  • La Gi quyết xóa nhà tạm, nhà dột nát: Không ai bị bỏ lại phía sau
    4 giờ trước Xã hội
    Những mái nhà rách nát, xiêu vẹo trong mưa gió sắp trở thành ký ức với nhiều hộ nghèo, hộ khó khăn khác tại thị xã La Gi. Trong năm 2025, chính quyền địa phương đang triển khai quyết liệt kế hoạch hỗ trợ nhà ở, giúp người dân có nơi...
  • Vận dụng tư tưởng của Bác về công tác tổ chức cán bộ ngay hiện nay
    4 giờ trước Vấn đề và sự kiện
    Cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị Việt Nam đang vào giai đoạn khẩn trương, nước rút. Hòa chung tinh thần đó, hệ thống chính trị của cả tỉnh Bình Thuận cũng đang thực hiện nhiệm vụ trọng tâm,   cấp bách này với...
  • Những người khai hoang làm hé lộ nhóm tháp cổ
    4 giờ trước Văn hóa - Thể thao
    Khoảng những năm 1980 đến năm 2010, phong trào khai hoang phục hóa đất đồi, đất ruộng hoang hóa lâu đời không ai đặt chân đến để làm ruộng, rẫy… việc khai hoang đưa lại hàng trăm mẫu đất cho sản xuất nông nghiệp, nhất là để trồng cây...
  • Quý I/2025: Kinh tế tăng trưởng, thu hút nhiều nhà đầu tư
    4 giờ trước Kinh tế
    Nhằm duy trì đà tăng trưởng và phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong năm 2025, tỉnh đang triển khai đồng bộ các giải pháp thu hút đầu tư, cải thiện môi trường kinh doanh và hỗ trợ doanh nghiệp. Cả hệ thống chính trị tỉnh...
  • Đất lửa nở hoa
    4 giờ trước Xã hội
    Hàm Liêm (huyện Hàm Thuận Bắc) - vùng đất trong chiến tranh phải gánh chịu biết bao mưa bom, bão đạn của quân thù, nhưng quân và dân nơi đây vẫn kiên cường, anh dũng chiến đấu cho đến ngày thống nhất đất nước. Sau ngày giải phóng, Hàm...
  • ‏Những mẫu nhà trọn gói đẹp mắt và tiết kiệm chi phí tại Bình Thuận‏
    ‏Bạn đang tìm kiếm một ngôi nhà đẹp, tiện nghi và tiết kiệm chi phí tại Bình Thuận? Hãy khám phá những mẫu nhà trọn gói ấn tượng, được thiết kế phù hợp với khí hậu địa phương và tối ưu ngân sách, giúp bạn dễ dàng sở hữu tổ ấm mơ ước.‏
  • Thủ tướng Thái Lan bác bỏ khả năng cải tổ nội các
    17 giờ trước Quốc tế
    Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra ngày 26/3 xác nhận rằng, việc cải tổ nội các là "không nằm trong kế hoạch" sau khi bà vượt qua cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm trước đó cùng ngày, giành được sự ủng hộ áp đảo từ các nhà lập pháp...
  • Tánh Linh gỡ vướng  trong thực hiện đề án xóa nhà tạm, nhà dột
    17 giờ trước Xã hội
    BTO - Huyện Tánh Linh đang quyết tâm thực hiện chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát nhằm cải thiện điều kiện sống cho người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ gia đình có công với cách mạng. Trong quá trình thực hiện,...
  • Bình Dương ghi nhận ca tử vong đầu tiên do bệnh sởi trong năm 2025
    17 giờ trước Trong nước
    Sáng 27/3, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh thông tin, Bình Dương đã ghi nhận ca tử vong đầu tiên do bệnh sởi trong năm 2025.
  • Giá xăng tiếp tục tăng từ 15 giờ chiều nay 27/3
    18 giờ trước Trong nước
    Liên Bộ Công Thương - Tài chính vừa quyết định điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu từ 15 giờ chiều nay 27/3. Theo đó, giá xăng tiếp tục được điều chỉnh tăng cùng với giá dầu diesel, dầu hỏa.
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO
Văn Kê giếng cạn - Kê Gà biển sâu