Chợ tự phát “lấn át” chợ chính

BT- Một nghịch lý đáng buồn, những chợ cóc, chợ tự phát bên các ngã ba, lề đường gây mất mỹ quan đô thị, ách tắc giao thông, mất vệ sinh môi trường “lại sống tốt”, trong khi chợ chính, nơi buôn bán truyền thống đúng quy định thì “ngắc ngoải”. Giải pháp nào cứu chợ chính để nơi đây hoạt động tốt hơn?

Chợ Chợ Lầu xây dựng khang trang nhưng người bán nhiều hơn người mua.

Nghịch lý

Chợ không chỉ đơn thuần là nơi mua bán hàng hóa mà còn là nơi giao lưu gặp gỡ, giữ gìn nét văn hóa độc đáo của nhân dân. Chính vì vậy, trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, tiêu chí xây dựng chợ nông thôn là một trong những tiêu chí quan trọng. Thời gian qua, nhiều ngôi chợ chính xuống cấp trên địa bàn tỉnh đã được xây dựng khang trang bằng hình thức xã hội hóa, có nghĩa là giao cho một chủ đầu tư xây dựng, đồng thời quản lý. Người dân có nhu cầu buôn bán có thể đăng ký mua hoặc thuê một quầy hàng, kiốt buôn bán theo giá cả đã quy định. Tuy nhiên, một thực tế đáng buồn, chợ được đầu tư khang trang đúng nơi quy định nhưng dường như hoạt động yếu ớt do xuất hiện ngày càng nhiều siêu thị, đặc biệt sự tồn tại của chợ cóc, chợ tự phát, người dân thì tiện đâu mua đó. Sự tiện lợi, giá rẻ, thực phẩm tươi ngon của kiểu chợ này khiến người tiêu dùng “quay lưng” lại với chợ chính, nơi tiểu thương phải thực hiện nghĩa vụ đóng thuế cho nhà nước, mua hoặc thuê chỗ ngồi bán với giá cao. Sức mua yếu, đồng nghĩa buôn bán ế ẩm dẫn đến nhiều hệ lụy, tiểu thương sẽ khó khăn với các khoản phí bao gồm thuế, tiền trả mặt bằng cho nhà đầu tư. Tình trạng trên đang xảy ra ở nhiều nơi trên địa bàn tỉnh như chợ Hàm Minh (Hàm Thuận Nam); chợ Chợ Lầu (Bắc Bình); thậm chí cả chợ Phan Thiết... Đi đến đâu cũng nghe tiểu thương phàn nàn buôn bán ế ẩm, có nơi họ làm đơn gửi đến chính quyền địa phương can thiệp bằng cách dẹp chợ cóc, chợ tự phát để tập trung về một chợ chính.

Chợ Chợ Lầu ở Bắc Bình là điển hình, sau khi xây dựng và đi vào hoạt động năm 2017, tiểu thương vui mừng có chợ mới sau nhiều năm buôn bán trong khung cảnh xập xệ. Nhưng khi dọn về chợ mới sạch sẽ, mát mẻ, đầy đủ tiện nghi thì buôn bán ế, người tiêu dùng không tập trung vào chợ mua sắm mà tiện đâu mua đó ở chợ cóc, chợ tự phát. Chị Phạm Thị Nhung – một tiểu thương buôn bán mặt hàng hoa quả ở chợ Lầu cho biết: “Khi có thông báo xây mới chợ, tôi đăng ký 1 lô buôn bán với giá 40 triệu đồng, trả trong vòng 15 năm. Từ năm 2017 đến nay tôi bán ổn định tại chợ, nhưng giờ ế ẩm quá, vì ở đây ai cũng vậy không riêng gì tôi, có người đổ nợ vì buôn bán không đủ trả nợ”. 

Hoạt động trong tình trạng người bán nhiều hơn người mua, điều này không chỉ ảnh hưởng đời sống tiểu thương, những người chấp hành tốt quy định pháp luật, buôn bán đúng nơi đúng chỗ ở trong chợ mà còn ảnh hưởng đến việc thu hồi lại vốn xây chợ của các nhà đầu tư. Trước việc buôn bán ế ẩm, các tiểu thương đã kiến nghị với chính quyền địa phương dẹp chợ cóc, chợ tự phát... để tập trung người dân về mua bán đúng nơi quy định. Điều này cần giải quyết sớm nếu không muốn chợ chính “chết yểu”.  

Cần loại bỏ chợ tự phát

Nếu không giải quyết vấn đề chợ tự phát thì nguy cơ sẽ “bức tử” chợ chính khi tiểu thương không buôn bán được sẽ tự cứu mình bằng cách đi thuê, lấn chiếm lòng lề đường hoặc gia nhập vào chợ tạm, chợ cóc để buôn bán. Chợ Hàm Minh ở Hàm Thuận Nam là minh chứng, nhiều tiểu thương đã chuyển đến chợ Đảo tự phát để buôn bán, khiến chợ này trở nên vắng như “chùa Bà Đanh”.

Ông Phan Đình Châm – Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Phan Đình – chủ đầu tư xây dựng các chợ cho biết: Nhiều tiểu thương buôn bán tại chợ chính yêu cầu chúng tôi kiến nghị với chính quyền địa phương dẹp chợ tạm, chợ tự phát, chúng tôi có kiến nghị địa phương, nhưng đến nay các chợ  tự phát vẫn hoạt động.

Để người tiêu dùng không “quay lưng” với chợ chính, ngoài biện pháp xóa chợ cóc, chợ tự phát thì cần tuyên truyền, vận động người tiêu dùng nên vào các chợ chính mua sắm. Tiểu thương buôn bán trong chợ chính cũng cần ứng xử văn minh, không gian lận trong buôn bán và không bán giá cao hơn so với thị trường. Ngành chức năng cần quan tâm đưa ra biện pháp hữu hiệu hơn loại bỏ chợ cóc, chợ tự phát, không gây ắch tắc giao thông, mất mỹ quan dân cư.

Ninh Chinh