Mới đây, một cựu giáo chức, từng là hiệu phó một trường cho biết: Trong nhiều trường học hiện nay, cho dù có phó hiệu trưởng song hiệu trưởng gần như quyết định mọi hoạt động của nhà trường như là tuyển sinh đầu cấp, phân bổ giáo viên, phân chia học sinh vào lớp (phó hiệu trưởng như điều lệ trường phổ thông xác định là người giúp việc cho hiệu trưởng). Và, để được tiếng là bảo đảm dân chủ, trước ngày công bố việc phân công, phân nhiệm trước toàn thể giáo viên, hiệu trưởng mới mời Chủ tịch công đoàn xem qua danh sách, song khi đó thì mọi việc đã rồi, Chủ tịch công đoàn nhà trường nếu có ý kiến cũng chỉ là những thay đổi nhỏ.
Người cựu giáo chức này cho biết thêm: Trong mỗi địa phương, thường có một số trường nổi tiếng dạy tốt, thuận lợi đi lại, cơ sở vật chất đầy đủ. Những trường như thế sẽ đông học sinh “tiềm năng” và lẽ dĩ nhiên không ít thầy cô giáo muốn được dạy ở trường đó. Một khi nảy sinh nhu cầu, sự cạnh tranh cao, thì sẽ nảy sinh sự nhờ vả, sự “đi lại”, không loại trừ “lợi ích nhóm”, cũng như hình thành hiện tượng như câu vè sau: “Thứ nhất hậu duệ/ Thứ nhì quan hệ/ Thứ ba tiền tệ/ Thứ tư trí tuệ”. Nếu như 3 trường hợp đầu xảy ra, sự phân công giáo viên của hiệu trưởng sẽ không còn công bằng, khách quan. Khi đó, không loại trừ, giáo viên là vợ của người có chức sắc, mới chuyển về trường, được phân lớp chủ nhiệm, còn người dạy lâu năm, nhiều kinh nghiệm, là nữ giới, thì phải nhận việc phụ trách phổ cập, vốn phù hợp với giáo viên nam vì phải đi khuya, về muộn. Hiện nay, chưa có biện pháp giám sát nào khả dĩ bảo đảm công bằng, khách quan trong phân công, phân nhiệm của hiệu trưởng các trường học. Người ta mới chỉ kêu gọi sự sáng trong, lòng vô tư, không vụ lợi của người đứng đầu trường học, song điều đó là chưa đủ bởi không ai dám chắc rằng: trong mỗi con người không có sự ham muốn vật chất, không mong muốn thể hiện uy quyền và nhiều cái khác nữa… Để việc phân công, phân nhiệm đầu năm học ở các trường học bảo đảm khách quan, công bằng, vai trò và đạo đức của hiệu trưởng cần đặt lên hàng đầu. Một khi đạo đức lu mờ sẽ dễ tạo nên sự bè phái, phe nhóm, cho dù nơi đó là trường học.
Hoàng như Bình