THUYỀN THÚNG

Khi đang chèo thúng thả lưới bắt cá tại vùng biển mũi La Gàn cách bờ khoảng 100 mét thì mái chèo bị gãy, một người dân ở xã Bình Thạnh (Tuy Phong) bị rơi xuống biển mất tích.

Ngoài các phương tiện đánh bắt hiện đại trên sông, trên biển thì thuyền thúng (thúng chai) là một phương tiện vô cùng hữu dụng, đem lại cái ăn, cái mặc cho ngư dân nghèo. Ở làng chài Tân Hải (La Gi) có đến hàng trăm chiếc thúng chai như vậy.

BTO-Đội cảnh sát CHCN&PCCC Công an thị xã La Gi kịp thời khống chế ngọn lửa cháy tại cơ sở sản xuất thuyền thúng composite, không để cháy lây lan sang nhà dân.

Cách đây vài năm, tôi có dịp du lịch đến Hội An và trải nghiệm tour khám phá rừng dừa Bảy Mẫu bằng thuyền thúng. Nơi đây được mệnh danh là “thủ phủ” thuyền thúng khi đã có hơn 1.200 thúng chai chuyên phục vụ du khách thăm rừng dừa Nam bộ bằng những trải nghiệm rất thú vị.

BTO- Nhằm né tránh các chốt kiểm soát đường bộ, người dân sống dọc ven sông Cà Ty sử dụng thuyền, thúng để lưu thông qua lại giữa các phường và xuôi dòng để xuống Cảng cá Phan Thiết. 

BTO- Trưa 22/8, Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết Phan Nguyễn Hoàng Tân có công văn yêu cầu tăng cường công tác quản lý, kiểm soát các thuyền, thúng lưu thông qua lại trên sông Cà Ty, để phòng dịch.

BTO- Cảng cá Phan Thiết hàng ngày tàu thuyền và các phương tiện vận tải ra vào tấp nập. Ban quản lý Cảng đã sắp xếp hợp lý khu tàu thuyền ra vào bán hải sản, vận chuyển cá, khu bán nhiên liệu, vật tư phục vụ tàu cá ra khơi đánh bắt hải sản. Tuy nhiên, tại một góc Cảng cá (đường ra kè) có hàng chục thuyền thúng (thúng chai) hư hỏng, có cái đã mục nát nhiều năm (của ngư dân gần cảng) để dồn lâu ngày trở thành bãi rác trông rất phản cảm và ô nhiễm môi trường. Ông Lê Văn Nho, ngụ tại phường Đức Thắng (Phan Thiết) chia sẻ: “Bãi thúng chai hư hỏng tại góc Cảng cá tồn tại nhiều năm rồi. Mỗi hộ làm nghề biển có từ 1-3 chiếc thuyền thúng, sử dụng từ 5 - 7 năm thì thuyền thúng hỏng không đi biển được nữa nên người dân kéo lên bãi bỏ, mặc dù bãi này là đất của Cảng cá. Thúng chai hư hỏng để đống cùng với rác thải từ biển tấp lên bờ, rác sinh hoạt… tạo thành bãi rác tổng hợp gây ô nhiễm môi...

BTO - “Đầu năm ít người đi biển, cá sẽ tăng giá. Không nắm lấy cơ hội đó, chờ lúc nào?”.  Phan Văn Hoài, một ngư dân ngoài ba mươi tuổi vừa gỡ cá vừa nói. Lúc này đây là  ngày mùng Hai tết Kỷ Hợi(6/2/2019), nhiều người đang vui  đón xuân nhưng trên biển  thôn Hiệp An, xã Tân Tiến (thị xã La Gi), hàng chục chiếc thuyền thúng (loại có máy đuôi tôm) đang lần lượt vào bờ và đón họ là những phụ nữ là vợ, là con họ. Phan Văn Hoài nói: “5 giờ sáng tôi ra biển và bây giờ quay vô nên cá không thể nói là không tươi”. Cũng theo Hoài, loại lưới anh đang gỡ là lưới 2, chuyên bắt cá nhỏ. Nó được thả ở cách bờ chừng 3-5  hải lý, độ sâu khoảng 7 thước nước. Nhiều người khác cũng thế. Đây là cách ngư dân làng thuyền thúng Hiệp An  kiếm sống hơn 10 năm nay sau khi xăng dầu tăng giá, làm chi phí mỗi chuyến biển tăng cao, nếu đánh bắt với loại thuyền công suất lớn.Và nữa, nó phù hợp với những ngư dân mà năng lực tài chính có phần hạn chế. Cũng theo Hoài, ngoài việc đánh lưới 2, lưới 3, ngư dân làng...

BT- Theo một con số của riêng ngành thủy sản, sản lượng hải sản khai thác năm 2017  đạt 213.000 tấn. Nhìn vào con số này cần hiểu: bên cạnh số thuyền to máy lớn, đi khơi đi xa còn có sự đóng góp của nghề khai thác ven bờ, trong đó có nghề câu thúng, còn gọi là thuyền thúng. Đã có hàng ngàn chiếc thuyền thúng của những ngư dân nghèo đi biển hàng đêm. Mỗi chiếc thúng giá chỉ vài triệu đồng nếu được gắn  động cơ có chân vịt thì chừng khoảng 15 triệu đồng, nhưng bù lại, ngư dân nghèo có thể  sống một cách tạm đủ nếu chuyên cần lao động. Và, một khi có nghề câu thúng, phải có nghề làm thúng! Cách đây hai mươi năm, thúng được đan bằng lạt tre già, được quét đi quét lại nhiều lớp dầu rái, cũng như phơi nắng cho thật khô, trước khi thả xuống nước. Thế nhưng, từ ngày tre rừng (già) không còn nhiều, giá  một cây tre tăng cao, nghề đan thúng cũng thu hẹp dần. Thay vào đó, nghề sản xuất thúng bằng vật liệu composit xuất hiện, bởi một số nghệ nhân có tay nghề đặc biệt. Anh Lê Văn Nam, ở thôn...

BT - Những chiếc thuyền thúng đan từ tre vốn gắn liền với vùng sông nước. Thời Pháp thuộc thực dân đánh thuế thuyền bè rất nặng, dân nghèo không nộp nổi nên bà con làm ra những chiếc thúng này để di chuyển trên vùng sông nước mà không phải nộp thuế (thúng chứ không phải thuyền).

BTO- Một người đàn ông ở phường Mũi Né (TP. Phan Thiết) bị mất tích khisử dụng thuyền thúng ra khơimua mực, nhưng không may thuyền thúng bị lật.

BTO- Đến kiểm tra các xã ven biển huyện Hàm Thuận Nam vào chiều qua (3/11), Phó Bí thư Tỉnh ủy Dương Văn An đã đề nghị lãnh đạo huyện Hàm Thuận Nam và các xã ven biển Thuận Quý, Tân Thuận, Tân Thành hướng dẫn ngư dân đưa thuyền thúng vào sâu thêm trên bờ biển để tránh thiệt hại bão số 12 có thể gây ra. Bởi hiện nay toàn bộ 117 chiếc thuyền thúng ngư dân đã đưa lên bờ còn gần mép biển chưa an toàn; riêng 84 tàu đánh bắt cá đã vào neo đậu cửa biển Ba Đăng ở Tân Hải, thị xã La Gi và cảng cá Phan Thiết… Phó Bí thư hỏi thăm, nhắc nhở ngư dân không được chủ quan với  bão số 12 có thể đổ bộ vào, tuyệt đối không đi biển những ngày này, chấp hành hướng dẫn của chính quyền địa phương. Chính quyền, đoàn thể cùng Đồn biên phòng Tân Thành hỗ trợ các trường học, nhà dân che chắn mái nhà, mái trường. Kiểm tra một số khu du lịch ở địa bàn đang xây dựng, Phó bí thư đề nghị chủ đầu tư che chắn kỹ càng công trình, phòng ngừa, tránh hư hại khi bão đến; các khu du lịch đang hoạt động đảm bảo an toàn...

BTO- Mặc dù mới  tổ chức lần đầu, nhưng hội thi chèo thúng (do UBND xã Tân Phước, thị xãLa Gi tổ chức tạikhu du lịch cộng đồng Cam Bình vào sáng ngày 12/3) đã thu hút rất đông du khách đến xem.

BT- Trong những năm gần đây, với 28 km bờ biển La Gi đã mất dần khá nhiều vẻ đẹp hoang sơ, những mảng xanh của rừng dương phòng hộ thu nhỏ lại do các dự án khai thác khoáng sản và các  công trình xây dựng du lịch bỏ dỡ. Nhưng điều không ngờ và được coi là hiếm hoi, với dọc dài bờ biển khoảng 2 km còn nguyên rặng rừng dương xanh cổ thụ phủ kín dải đồi cát. Đó là bãi biển Bàu Dòi, thuộc xã Tân Tiến (La Gi), nằm cạnh đường giao thông nhưng bị che khuất bởi con dốc tên Dốc Trâu mà trở thành độc đạo, chỉ có sức kéo bò trâu mới vượt qua. Không phải đợi mùa, cứ áng chừng giấc sáng, mặt vừa trời lên ra đây đã thấy hàng trăm chiếc thuyền thúng nằm kín trên bãi cát phẳng. Những con cá trích, chỉ, liệt… còn thoi thóp trong khoang thúng vừa được trút ra, chiếc nhiều chiếc ít sau buổi ra biển bắt đầu từ chặp sáng rồi mới vào bờ. Mùa êm thì dùng lưới cá ve, mùa động thì lưới hai thích hợp với nghề lưới gần bờ.

BT- Dọc dài bờ biển 28 km của thị xã La Gi vẫn tồn tại các bến thuyền thúng nằm trên bãi ngang ở Cam Bình, Hồ Tôm, Tân Long, Bàu Dòi, Ba Đăng… Nhưng tập trung nhiều nhất là bến Bàu Dòi (Tân Tiến) và Cam bình (Tân Phước) với gần 300 chiếc. Mùa bấc rồi chuyển sang giêng, biển động mạnh, thuyền máy đánh khơi xa phải nằm chờ, thì nghề thuyền thúng lại đắc dụng với mặt nước biển gần bờ bằng lưới nậu, lưới rê vài sải tay. Với mùa giêng này loài cá nhiều nhất chạy ngoài chân sóng là cá trích, cá đục, cá hanh, cá đối… Riêng ở Tam Tân thì có giống tôm bạc có chất thịt chắc đậm nhưng nay gần như biệt dạng. Thời gian thuyền thúng tung lưới vào buổi chập sáng đến khi mặt trời lên thì kéo thúng lên bờ. Ở bãi Cam Bình khác hơn các nơi là dùng xe bò một con ra bãi biển, tháo dây ách bò, hạ thùng xe để đẩy thúng lên đưa vào mô cát cao. Nhiều con bò quanh năm quen với đất ruộng vậy mà tỏ ra thành thạo, chỉ một thao tác hất sừng cho càng xe đặt vào cổ rất nhẹ nhàng. Cái cảnh thường thấy trước đây...

BT- Quá nhiều, trên 100 chiếc! 100 chiếc thuyền thúng, mỗi chiếc  đường kính từ 3 - 4m, hãy tưởng tượng xem nó chiếm mặt bãi  như thế nào? Tôi tự nhủ như thế khi đứng trước bãi biển thôn Hiệp An, xã Tân Tiến (thị xã La Gi).

BT- Cuộc sống vốn gắn bó lâu năm với chiếc thúng chai (ngư dân thường gọi thuyền thúng), những ngư dân Kê Gà, xã Tân Thành, Hàm Thuận Nam đã có nhiều niềm vui và nỗi buồn.