Nón lá, gióng mây, đòn gánh mấu

         

1. Nón lá: Chiếc nón lá là vật “bất ly thân” của các thiếu nữ vùng quê Hàm Thuận xưa. Chiếc nón lá duyên dáng luôn đồng hành với các chị đi chợ, đi làm, đi thăm hỏi người thân. Chiếc nón lá đội đi chợ là vật “ăn nói” với thôn xóm được trang trí rất đẹp. Nón mới mua về, các chị cẩn thận thoa lên mặt ngoài nhiều lớp dầu rái làm cho chiếc nón lá vừa đẹp vừa bền. Sau đó, các chị tỉ mỉ kết đai nón bằng những sợi chỉ nhiều màu sắc rất đẹp. Và chọn loại vải màu yêu thích đem tới nhờ thợ may quai nón. Nhìn chiếc nón lá có thể biết được một phần tính cách của người chủ. Chiếc nón lá duyên dáng thân thương gắn liền với hình ảnh thiếu nữ chơn chất cần mẫn một nắng hai sương quê hương tôi!

2. Gióng mây: Thương lắm hình ảnh đôi gióng mây đã từng gắn bó với mỗi gia đình người quê Hàm Thuận. Chiếc gióng mây gồm 12 sợi được thắt thành 6 cặp, người thợ lót miếng da nai hoặc da đỏ giữ cho đầu gióng lâu mòn. Chiếc gióng mây tuy mềm mại nhưng chịu được mưa nắng bền bỉ với thời gian. Vùng đất Lại Yên xưa là nơi có nghề thắt gióng mây nổi tiếng của Hàm Thuận. Bàn tay khéo léo của người thợ thắt gióng vừa đẹp vừa bền. Đôi gióng mây theo chân thiếu nữ các làng quê đi chợ, gánh lúa, gánh trầu cau đi hỏi vợ cho người thân…

Tôi cảm thấy nuối tiếc khi nghe Huỳnh Thùy Trinh nói làng gióng truyền thống Lại Yên xưa, bây giờ chỉ còn là kỷ niệm đẹp với các nghệ nhân cao niên như vợ chồng ông Tư Ngư!

3. Đòn gánh mấu: Đôi gióng mây luôn “song hành” với chiếc đòn gánh mấu. Đòn gánh làm bằng các loại cây rừng dẻo bền được người thợ đánh vẹc- ni tạo nên sắc màu tươi đỏ. Hai đầu bịt hai chiếc mấu đồng sáng loáng vừa khít với đầu gióng mây. Thiếu nữ mặc áo bà ba, đội nón lá, gánh đôi thúng giữa hai đầu gióng mây tạo nên nét đẹp đáng yêu trong đời sống thường nhật vùng quê Hàm Thuận xưa…

“Nón lá, gióng mây, đòn gánh mấu

Mùa xưa, thiếu nữ áo bà ba.

Đường thôn em gánh hương lúa mới

Gánh cả hồn quê nỗi nhớ ta!”

(Mùa xưa - Huỳnh Thùy Trinh)

Thái Sơn Ngọc