Muốn gỡ “thẻ vàng”, phải xóa bỏ khai thác IUU

Tăng cường các nguồn lực đảm bảo công tác phòng chống khai thác IUU (ảnh: tư liệu).

Vẫn còn tình trạng mất kết nối trên biển

Năm 2020 và từ đầu năm đến nay, trong bối cảnh dịch Covid - 19 còn diễn biến phức tạp, công tác phòng chống khai thác IUU, đặc biệt là ngăn chặn tàu cá khai thác bất hợp pháp vùng biển nước ngoài tiếp tục được Trung ương, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực Tỉnh ủy, UBND tỉnh quan tâm, chỉ đạo, huy động sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị. Và đặc biệt, việc gắn trách nhiệm của người đứng đầu các sở, ngành, địa phương, đơn vị liên quan, các tổ chức đoàn thể đã phát huy được sức mạnh tổng hợp của toàn dân vào nhiệm vụ chống khai thác IUU. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền được triển khai thường xuyên, sâu rộng với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, góp phần đưa thông tin đến toàn dân, tạo chuyển biến mạnh về mặt nhận thức, ý thức, trách nhiệm của cộng đồng ngư dân trong việc tuân thủ các quy định của pháp luật.

 Nhờ đó, từ tháng 7/2019 đến nay, trên địa bàn tỉnh chưa phát hiện tàu cá vi phạm khai thác trái phép bị nước ngoài bắt giữ. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, nhất là đối với các tàu cá hoạt động tại các vùng biển xa, vùng giáp ranh các nước thường xuyên mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên biển. Tính đến nay, toàn tỉnh có 1.808/1.924 tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên đã thực hiện lắp đặt thiết bị VMS (đạt tỷ lệ 93,97%); chỉ còn 116 tàu cá chưa thực hiện lắp đặt (chiếm 6,02%). Qua rà soát, nguyên nhân là do một số tàu cá nằm bờ chờ bán, đang làm thủ tục sang nhượng hoặc làm ăn thua lỗ, tàu hư hỏng. Ban Chỉ đạo chống khai thác IUU tỉnh đã yêu cầu các đơn vị, địa phương tuyên truyền, nhắc nhở các chủ tàu khẩn trương lắp đặt thiết bị VMS theo quy định. Đồng thời, đề nghị Bộ đội Biên phòng tỉnh, Chi cục Thủy sản, Văn phòng đại diện kiểm soát nghề cá tăng cường quản lý, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ các tàu này, kiên quyết không cho xuất bến đi khai thác, không cấp đăng kiểm, cấp giấy phép khai thác thủy sản khi chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình.

Riêng tình trạng mất kết nối trên biển, từ đầu năm đến nay, ngành chức năng đã phát hiện khoảng 100 tàu cá của tỉnh mất kết nối hơn 10 ngày trên biển. Chi cục Thủy sản đã gởi văn bản thông báo và chỉ đạo các trạm kiểm ngư phối hợp với Đồn Biên Phòng, chính quyền địa phương xác minh, làm việc với chủ tàu cá để nhắc nhở và yêu cầu ký cam kết thực hiện mở thiết bị VMS 24/24 giờ theo quy định; nếu tiếp tục vi phạm sẽ xử lý nghiêm theo Nghị định 42/2019 của Chính phủ. Qua đó, Đồn Biên phòng phường Phước Lộc đã tham mưu UBND thị xã La Gi ban hành quyết định xử lý vi phạm hành chính tàu cá BTh-96132-TS, công suất 265 CV, hành nghề câu khơi do ông Nguyễn Xuân Minh, phường Bình Tân làm thuyền trưởng, với số tiền 25 triệu đồng, do không duy trì hoạt động thiết bị VMS trong quá trình hoạt động trên biển.

Chi cục Thủy sản cho biết, khi phát hiện tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển, Tổ trực giám sát tàu cá liền thông báo cho thuyền trưởng yêu cầu quay trở lại ranh giới cho phép trên biển. Trường hợp không liên lạc được, các lực lượng kiểm ngư, biên phòng và chính quyền địa phương sẽ đến từng nhà chủ tàu để làm việc và yêu cầu chủ tàu hoặc người nhà bằng mọi cách liên lạc với thuyền trưởng đưa tàu quay trở lại vùng biển Việt Nam. Nhờ thế, tình trạng tàu cá và ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài bước đầu được ngăn chặn. 

Thực hiện đồng bộ các giải pháp

Xác định chống khai thác IUU là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Nguyễn Văn Chiến cho biết, thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung rà soát, triển khai quyết liệt các biện pháp để khắc phục các tồn tại, hạn chế về chống khai thác IUU tại các địa phương, nhất là các địa bàn trọng điểm nghề cá. Trước hết là 4 nhóm khuyến nghị Đoàn Thanh tra EC lưu ý sau lần thứ 2 kiểm tra tại Bình Thuận.

Đặc biệt, kiên quyết không để xảy ra bất kỳ tàu cá và ngư dân trong tỉnh vi phạm vùng biển nước ngoài. Sớm hoàn thành việc lắp đặt thiết bị VMS đối với 116 tàu cá còn lại. Tiếp tục quản lý, vận hành sử dụng có hiệu quả Trung tâm dữ liệu giám sát tàu cá tỉnh, đảm bảo kết nối đồng bộ với Trung tâm dữ liệu giám sát tàu cá Trung ương (Tổng cục Thủy sản). Tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa các Đồn Biên phòng với Trung tâm giám sát tàu cá tỉnh để kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất bến đi khai thác, nhất là nhóm tàu cá có nguy cơ cao vi phạm vùng biển nước ngoài. Thông báo các hình thức xử lý nghiêm khắc tại Nghị định 42/CP, hậu quả chủ tàu và ngư dân phải gánh chịu nếu vi phạm khai thác bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài để tăng tính cảnh báo, răn đe… Ngoài ra, tăng cường các nguồn lực cần thiết đảm bảo công tác phòng chống khai thác IUU trước mắt và lâu dài. Gắn trách nhiệm người đứng đầu trong lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện phòng chống hành vi khai thác IUU.

Bên cạnh đó, trước tình hình dịch Covid - 19 diễn biến phức tạp, tác động bất lợi nhiều mặt đến kinh tế - xã hội, các sở, ngành chức năng, chính quyền các địa phương vùng biển tăng cường theo dõi, chỉ đạo phòng chống dịch trong hoạt động thủy sản. Đánh giá hoạt động sản xuất, tiêu thụ sản phẩm hải sản để có giải pháp kịp thời khắc phục khó khăn, ổn định sản xuất của ngư dân.

Minh Vân