Làng hát Then ở xứ biển

Làng Sông Bằng

40 năm rời xa Cao Bằng, rời xa “nhúm ruột” để về xuôi cơ cầu. Hy vọng cho tương lai. Ước mong cho cuộc ra đi đã thành, một xóm nhỏ trong làng giờ đã gần như hình thành một ngôi làng trong sự đẩy đưa của tạo hóa.

Ngôi làng còn gần chục nếp nhà sàn quen thuộc của xứ Cao Bằng, còn lại cũng đã có nhà gạch kiên cố. Và hơn ai hết, trong thanh âm của rừng núi bao nhiêu năm qua, cứ thi thoảng người ta nghe vẳng lại tiếng đàn Tính, loại nhạc cụ dân tộc của người Tày – Nùng, văng vẳng tiếng hát trên nếp nhà sàn nào đó vào những dịp hội hè. Thanh âm như một niềm trắc ẩn nhớ quê, nhớ cội nguồn, nhớ tiếng suối trong veo mỗi sớm lên nương lên rẫy. UBND xã Sông Bình đã thành lập Câu lạc bộ “Đàn Tính - hát Then, hát dân ca dân tộc Tày - Nùng” vào trung tuần tháng 9/2022, như là cách để cùng nhau trân quý những giá trị văn hóa truyền thống, vốn quý ấy phải được gìn giữ.

Ước mơ dưới chân núi La

Và bây giờ, cứ mỗi tối thứ sáu, thứ bảy, gần 20 thành viên dù chẳng rành tiếng Việt, CLB “Đàn Tính - hát Then, hát dân ca dân tộc Tày - Nùng” cứ sẻ chia với nhau những làn điệu đẹp đẽ, sau những ngày lao động mệt nhọc. Ở Sông Bằng, sẽ hiếm khi họ dùng tiếng Kinh, vì ở làng, họ nói tiếng Tày, mặc trang phục truyền thống của dân tộc như là cách gìn giữ nét văn hóa riêng cho quê hương mình. Có thể trong xu hướng tràn ngập nhiều loại hình văn hóa, nhiều dòng nhạc khác nhau thì việc giữ gìn, bảo tồn, truyền dạy cho thế hệ sau làn điệu Then, cách đánh đệm đàn Tính, làn điệu hát Phong Slư, hát giao duyên Heo Pưn của dân tộc Tày - Nùng góp phần bảo tồn và truyền dạy cho thế hệ sau này để không quên cội nguồn dân tộc.

Ở CLB, thành viên trẻ nhất cũng đã vào tuổi 28, cụ lớn nhất đã vào tuổi 72 nhưng nhìn cách vui chơi, cách họ truyền tải làn điệu dân vũ, cách đệm đàn rất sảng khoái. Giống như họ được trả về trong bản làng nào đó xa xôi ở Cao Bằng.

Điểm khá đặc biệt, ở CLB nhiều thành viên có mối quan hệ huyết thống, họ đã truyền nghề cho nhau như 3 chị em Đinh Thị Hơn, Đinh Thị Yến, Đinh Thị Lành là 3 chị em ruột, hay 2 chị em Phan Thị Nhéng, Phan Thị Rao. Trong nhóm Phong Slư có hai vợ chồng cô Mông Thị Vinh và chú Long Văn Bằng, ông Đinh Văn Bằng là chú ruột của các chị em họ Đinh… cứ cần mẫn cho những nét đẹp của quê hương mình.

Thời tiết vào xuân, dưới chân núi La cứ thi thoảng réo rắc tiếng đàn Tính, tiếng hát theo gió bay đi với nỗi nhớ khôn cùng. Làng Sông Bằng như cánh hoa ban vào mùa trẩy hội, để làn điệu Then được ấm nồng trong vòng tay ở vùng đất mới.